Cẩn thận lãnh hậu quả do lơ mơ về ủy quyền công chứng

Dù đã có hàng trăm người mất nhà đất vì “ủy quyền công chứng sổ đỏ” nhưng trong vụ án này, vẫn không ít người cả tin, giao “sổ đỏ” nhà đất cho các đối tượng lừa đảo. Ông Trương Quý M và bà Nguyễn Thị H, với cùng mục đích vay tiền để kinh doanh, đã giao “sổ đỏ” nhà đất cho Nguyễn Huy Khang để vay số tiền chỉ bằng 1/10 giá trị nhà đất, mà không hề biết ngay sau đó Khang đã bán đứt nhà đất của mình cho một đối tượng lừa đảo khác. Tại tòa, ông M và bà H “hồn nhiên” cho rằng, khi ký hợp đồng công chứng ủy quyền, họ đinh ninh chỉ giao “sổ đỏ” để làm tin khi vay tiền, chứ không hề biết việc ủy quyền này đã trao cho người khác quyền được chuyển nhượng nhà đất của mình!

 

Trước khi công chứng ủy quyền, người dân cần hiểu rõ hậu quả pháp lý của hợp đồng ủy quyền.

Thực tế trên cho thấy, rất nhiều người dân “lơ mơ” về hậu quả pháp lý khi ký hợp đồng ủy quyền, nhất là ủy quyền liên quan đến nhà đất, và chỉ khi hậu quả xảy ra, họ mới “xem lại” việc ủy quyền. Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 04/2013 (có hiệu lực từ ngày 25-2), hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Công chứng với những qui định cụ thể, chặt chẽ hơn về ủy quyền công chứng. Hiểu đúng và cập nhật các qui định mới là điều mỗi người nên quan tâm, trước khi thực hiện các giao dịch liên quan đến vấn đề này.

Theo khoản 1, Điều 18 Nghị định 04 thì việc ủy quyền có thù lao, có nghĩa vụ bồi thường của bên được ủy quyền hoặc để chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng bất động sản phải được lập thành hợp đồng ủy quyền và phải được công chứng. Khi công chứng các hợp đồng ủy quyền liên quan đến bất động sản, công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra kỹ hồ sơ, giải thích rõ quyền và nghĩa vụ của các bên và hậu quả pháp lý của việc ủy quyền đó cho các bên ủy quyền và nhận ủy quyền được rõ. Cụ thể, khi một người ký hợp đồng ủy quyền cho người khác được thay mặt mình để chuyển nhượng, thế chấp, tặng cho nhà đất mình đứng tên sở hữu thì sau khi ủy quyền, người nhận ủy quyền có quyền làm thủ tục chuyển nhượng nhà đất của người ủy quyền cho người khác. Đây là tình huống mà nhiều người ủy quyền công chứng “sổ đỏ” nhà đất đã “mắc mưu” các đối tượng lừa đảo khi tin rằng “phải ủy quyền như vậy để dễ vay tiền”. Vì vậy, trước khi quyết định giao “sổ đỏ” nhà đất cho người khác, người ủy quyền cần cân nhắc và hỏi kỹ công chứng viên.

Đáng quan tâm là Nghị định 04 qui định trong trường hợp cả hai bên (bên ủy quyền và bên được ủy quyền) không thể cùng đến một tổ chức hành nghề công chứng để công chứng hợp đồng ủy quyền thì từng người có thể đến tổ chức hành nghề công chứng nơi họ cư trú để công chứng. Quy định này tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi hai bên ủy quyền và nhận ủy quyền không sinh sống ở cùng một địa phương. Cụ thể, bên ủy quyền có thể yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng nơi mình cư trú công chứng việc ủy quyền. Sau đó, bên ủy quyền chuyển hợp đồng đã được công chứng cho bên nhận ủy quyền và bên nhận ủy quyền đem đến tổ chức hành nghề công chứng nơi cư trú công chứng tiếp vào bản gốc hợp đồng ủy quyền. Sau khi bên nhận ủy quyền công chứng xong thì hợp đồng ủy quyền phát sinh hiệu lực pháp luật.

Tuy cho phép hai bên ủy quyền và nhận ủy quyền có thể không cùng nhau đi công chứng hợp đồng ủy quyền, nhưng nếu muốn sửa đổi, bổ sung hay hủy bỏ hợp đồng ủy quyền đã ký thì luật vẫn bắt buộc phải có mặt cả hai bên mới thực hiện được. Để tạo thuận lợi cho người dân, UBND cấp xã vẫn được giao chứng thực một số loại ủy quyền như ủy quyền đăng ký xe; ủy quyền nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng bằng tiền mặt; ủy quyền về việc đứng tên kê khai hưởng chính sách theo Quyết định số 290/2005 của Thủ tướng Chính phủ... Nhằm giúp cho cả công chứng viên và người dân không bị “nhầm” khi công chứng các giao dịch, hợp đồng về nhà đất, Nghị định 04 cũng qui định các Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất nơi có đất và tài sản gắn liền với đất có trách nhiệm cung cấp thông tin về đất đai theo yêu cầu của tổ chức hành nghề công chứng, phục vụ cho việc công chứng hợp đồng, giao dịch liên quan đến bất động sản.