Bài học giải quyết tranh chấp chung cư từ mô hình của Thụy Điển

Sống ở một khu chung cư hiện đại tại Hà Nội nhưng mỗi tháng các hộ dân chỉ phải đóng một mức phí trong mơ chỉ từ 20 - 30 ngàn đồng tiền phí dịch vụ trong đó bao gồm: tiền thang máy, an ninh, phí vệ sinh. Đấy là chưa kể những cư dân ở tòa nhà này còn được hưởng các cơ chế đặc biệt như hàng năm còn được… thưởng tiền Tết từ 200 - 500 ngàn đồng; các cháu học sinh đều có quà mỗi năm, gia đình có chuyện vui buồn, hiếu hỉ đều có chế độ. “Chuyện lạ” đó đang là thực tế tại tòa nhà 17T10, thuộc khu đô thị Trung Hòa - Nhân Chính, quận Cầu Giấy - Hà Nội.

Hà Nội hiện có gần 400 tòa nhà cao tầng, trong đó chiếm phần lớn là chung cư thương mại. Một trong những vấn đề nóng nhất và bức xúc nhất diễn ra tại nhiều khu chung cư đó là việc tranh chấp về quyền sở hữu và mức phí dịch vụ.

Điển hình cho những mâu thuẫn đó là tại chung cư Keangnam Landmark (đường Phạm Hùng), chung cư Golden Westlake (quận Tây Hồ), chung cư cao cấp Sky City Towers (đường Láng Hạ), tòa nhà Kinh Đô (đường Lò Đúc)… đặc biệt như tại chung cư The Manor sau thời gian dài tranh chấp, những ngày đầu tháng 12/2012 những mâu thuẫn về mức phí trông giữ xe tại đây lại đang tái diễn. Nhu cầu về nhà ở đặc biệt là chung cư ngày càng cao và tốc độ phát triển của mảng nhà ở này cũng rất nhanh. Tuy nhiên hiện tại việc quản lý, thu phí, vận hành tại các chung cư ở Hà Nội thì “muôn màu muôn vẻ”. Mỗi chung cư ban hành một mức phí khác nhau.

Tranh chấp về mức phí dịch vụ....

Tại những chung cư cao cấp với mức phí được tính từ 10.000 - 15.000 đồng/m2 thì có những hộ gia đình phải trả tới vài, ba triệu đồng một tháng cho phí cầu thang máy, dịch vụ vệ sinh, an ninh là chuyện bình thường. Đấy là chưa kể đến mức phí cao ngất về gửi ôtô, xe máy. Chủ đầu tư, đơn vị quản lý tòa nhà tùy tiện áp mức phí cao, người dân không được quyền tham gia giám sát, quản lý nên chỉ biết khiếu nại. Đó là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tranh chấp kéo dài ở nhiều khu chung cư tại Hà Nội.

Trở lại mô hình Hợp tác xã Nhà ở Thụy Điển, Ban Tuyên truyền và Thông tin Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết: đây là mô hình do Liên đoàn Hợp tác xã Nhà ở Vương quốc Thụy Điển và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phối hợp xây dựng hình thành đầu tiên từ năm 2007 tại khu nhà chung cư 17T10 - Trung Hòa - Nhân Chính (Hà Nội).

“Sự ra đời của HTX Nhà ở tại tòa nhà chung cư 17T10 Trung Hòa - Nhân Chính đã khẳng định vao trò, lợi thế của mô hình dịch vụ mới này. Từ ngày HTX Nhà ở Thụy Điển ra đời, quyền lợi của 192 hộ dân ở tòa nhà này được bảo vệ, chấm dứt tình trạng chủ đầu tư thiếu quan tâm về các dịch vụ như điện, nước, vệ sinh, bảo trì thang máy; các phí dịch vụ được giảm, lợi ích của các xã viên được đề cao”, ông Phạm Đình Thái, Chủ nhiệm HTX Nhà ở Thụy Điển khẳng định.

... vẫn diễn ra tại nhiều chung cư Hà Nội.

Theo thống kê, từ khi HTX Nhà ở Thụy Điển ra đời đến nay, Hà Nội đã có 8 HTX nhà ở khác áp dụng mô hình quản lý, vận hành này và đã tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động là cư dân, xã viên tại các chung cư từ việc phát triển các dịch vụ tại chỗ như: căng tin, ngân hàng, quảng cáo, bảo vệ, trông xe máy, xe đạp, ôtô, trường mầm non, dịch vụ rửa ôtô-xe máy…

Được biết, để các hộ dân cư sống ở các tòa nhà khác có thêm thông tin và hướng tới hình thành các mô hình tương tự, đầu tháng 11/2012, Liên minh Hợp tác xã TP Hà Nội đã tổ chức Hội nghị “HTX nhà ở - Mô hình xã hội hóa thực hiện công tác quản lý, vận hành nhà chung cư”. Hàng chục đại biểu đại diện cho các Ban quản trị, Ban quản lý, Tổ dân phố… về dự. Đại diện nhiều chung cư đều cho rằng hiện nay việc quản lý vận hành các tòa nhà chung cư nói chung và ở Hà Nội vẫn do chủ đầu tư thực hiện, do vậy, các hộ dân ở đây rất bất bình vì quyền lợi chính đáng của mình không được bảo đảm, các chủ đầu tư vẫn chiếm dụng diện tích tầng 1, không gian chung để kinh doanh, cho thuê thu lợi ích với mức giá rất cao nhưng lại không đầu tư, bảo trì, sửa chữa dẫn đến tranh chấp.

Ông Phạm Văn An, Chủ tịch Liên minh HTX TP Hà Nội cho biết, với chức năng, thẩm quyền, trách nhiệm của mình, Liên minh HTX TP Hà Nội sẽ tiếp tục tạo điều kiện để HTX Nhà ở Thụy Điển tư vấn, hỗ trợ, giúp đỡ các Ban quản trị, Tổ dân phố ở các tòa nhà chung cư xây dựng mô hình quản lý, vận hành theo mô hình HTX hoặc sẽ giúp đỡ việc quản lý, vận hành theo hợp đồng với quan điểm và mục tiêu: có lợi cho người dân nhất.

Không phải ngẫu nhiên mà mô hình Hợp tác xã nhà ở Thụy Điển đã được Ngân hàng Thế giới và Thanh tra Chính phủ Việt Nam vinh danh và trao giải xuất sắc tại cuộc thi VACI 2011 trong chương trình Sáng kiến phòng chống tham nhũng Việt Nam. Mô hình quản lý hiệu quả, khoa học và hợp lý này là rất cần thiết và nên được nhân rộng để giải quyết các vướng mắc đang nảy sinh tại nhiều chung cư trên địa bàn Hà Nội.