Vì sao hầu hết người Đức chỉ đi thuê mà không mua nhà?

Ở Tây Ban Nha, khoảng 80% người dân sống trong chính căn nhà họ sở hữu. Dù vậy, tỷ lệ thất nghiệp ở nước này là gần 27% vì đợt bong bóng BĐS lớn mới. Ngược lại, tỷ lệ sở hữu nhà của Đức là 43% trong khi tỷ lệ thất nghiệp của nước này là 5.2%, theo dữ liệu từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế Thế giới (OECD) đưa ra năm 2013. Thị trường BĐS thiên về thuê mướn của Đức thành hình một phần nhờ tình hình kinh doanh không mấy dễ chịu những năm cuối thập niên 1930 và 1940.

Ảnh hưởng của chiến tranh

Thời điểm Đức đầu hàng vô điều kiện vào tháng 5/1945, 20% nhà ở Đức là đống đổ nát. Khoảng 2.25 triệu ngôi nhà biến mất và 2 triệu ngôi nhà khác thì hư hại. Không chỉ có BĐS, kinh tế Đức cũng rơi vào đống đổ nát. Tài chính nước này hầu như bằng 0 còn tiền tệ thì vô giá trị. Nếu người Đức cần nơi để sống, một số chương trình chính phủ là cách duy nhất để xây dựng nhà ở cho họ.

Thị trường nhà cho thuê ở Đức chịu khá nhiều quy định và các quy định này
có lợi cho người đi thuê rất nhiều. Ảnh minh họa

Cùng lúc đó, tình hình chính trị thời hậu chiến Đức vẫn khá căng thẳng. Giới lãnh đạo Đức lo lắng về đợt tái cực đoan, kể cả việc quay lại chủ nghĩa phát xít. Bộ trưởng BĐS đầu tiên của Đức Eberhard Wildermuth từng cho hay “số lượng cử tri cộng sản ở các nước châu Âu tỷ lệ nghịch với số đơn vị nhà ở trên mỗi 1.000 người”. Vì nhiều lo ngại chính trị, Tây Đức thiết kế chính sách nhà ở của họ để làm lợi cho càng nhiều người dân càng tốt.

Thuê mướn gia tăng

Ngay sau khi Tây Đức ra đời năm 1949, chính phủ thúc đẩy luật nhà ở đầu tiên. Luật được thiết kế để kích thích xây dựng những ngôi nhà có kích thước, giá trị, giá thuê nhắm đến và phù hợp với đại chúng.

Nhờ vậy, sức xây nhà bùng nổ. Tây Đức kéo thiếu hụt BĐS xuống còn một nửa vào năm 1956. Đến năm 1962, họ chỉ còn thiếu 658.000 căn nhà. Đại bộ phận nhà ở mới là nhà cho thuê vì những người mua tiềm năng ít có nhu cầu. Thị trường nhà đất Đức cực kỳ yếu và có ít người có đủ tiền.

Giá và thuế

Đức không phải là nước duy nhất đối mặt cuộc khủng hoảng nhà ở hậu Thế chiến thứ hai. Anh cũng gặp vấn đề tương tự và chính phủ nước này cũng dành chi tiêu quy mô lớn để thúc đẩy nhà đất. Dù vậy, người Anh đến nay không còn là những người thích thuê nhà với tỷ lệ sở hữu nhà ở 66%, cao hơn nhiều so với Đức.

Theo giới chuyên gia kinh tế, chính sách nhà ở Đức cân bằng giữa sự tham gia của chính phủ và đầu tư tư nhân tốt hơn so với nhiều nước khác. “Vai trò của chính sách công là đi theo con đường tạo thế cân bằng nhạy cảm giữa việc để thị trường đi theo hướng tự nhiên và can thiệp mạnh tay”, chuyên gia Jim Kemeny cho biết.

Mặt khác, thị trường nhà cho thuê ở Đức chịu khá nhiều quy định và các quy định này có lợi cho người đi thuê. Đơn cử, luật pháp Đức quy định chính phủ bang không tăng tiền thuê nhà lên hơn 15% mỗi ba năm.

Hơn nữa, chính phủ nước này không khuyến khích sở hữu nhà. Không như các nước có tỷ lệ sở hữu nhà cao như Tây Ban Nha, Mỹ và Ireland, Đức không để người mua nhà trừ khoản thanh toán lãi suất thế chấp khỏi khoản thuế. Không có sự giảm trừ trên, lợi ích giữa việc sở hữu và đi thuê cân bằng hơn.

Giá bất động sản ở Đức có lịch sử tăng rất chậm, nhiều quy định được áp dụng và nguồn cung nhà đất đầy đủ đồng nghĩa với việc giá thuê nhà ở Đức không đi lên nhanh. Vì một trong những lý do đi mua là để chống lại việc giá thuê lên cao, ít người Đức muốn tậu nhà và tỷ lệ sở hữu nhà ở nước này thấp.

Số liệu cho thấy thực tế, số tiền người Đức chi cho nhà ở trong tổng thu nhập cao hơn các nước thích mua nhà như Mỹ, Tây Ban Nha hay Ireland. Dù vậy, theo OECD, hơn 93% người Đức cho biết họ hài lòng với tình trạng nhà ở của mình. Đây là một trong những tỷ lệ hài lòng cao nhất trong các nước giàu được OECD khảo sát.