Từ 12/6, hàng ngàn nhà trái phép hết lo bị phạt tiền "khủng"

Quy định trên được nêu tại thông tư 03 năm 2018 do Bộ Xây dựng ban hành. Trong đó, Bộ hướng dẫn nghị định 139 về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng, hiệu lực thi hành bắt đầu từ ngày 12/6.

Theo quy định trong thông tư này, với những nhà ở riêng lẻ đáp ứng đủ các điều kiện để tồn tại công trình thì chủ nhà sẽ được miễn tiền phạt là khoản lợi bất hợp pháp thu được từ phần diện tích nhà xây không phép, sai phép (gọi chung là nhà xây trái phép) như trước đây.

Hàng ngàn nhà sai phép thoát án phạt

Ông T. cho biết, năm 2017 ông đến chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai quận Bình Tân (Tp.HCM) nộp hồ sơ để làm thủ tục hoàn công căn nhà xây trước đó tại phường An Lạc.

Sau khi đối chiếu giữa giấy phép xây dựng và thực tế, cơ quan chức năng kết luận nhà ông T. xây sai phép phần diện tích hơn 100m2.

Các cán bộ cũng tư vấn để được hoàn công nhà, ông T. có thể lựa chọn một trong hai phương án là đóng tiền phạt gần 500 triệu đồng hoặc tháo dỡ phần xây dựng sai phép. Nghe tư vấn xong, ông T. quyết định rút hồ sơ hoàn công trước đó đã nộp tại chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai. Vì vậy, đến thời điểm này, căn nhà của ông T. vẫn chưa có thông tin trên giấy chủ quyền.

Tại quận 1 cũng có rất nhiều căn nhà xây dựng sai phép tương tự như lấp ô thông tầng, xây phòng trên ban công, sân thượng...

Sau khi biết việc muốn hoàn công phải nộp phạt cả trăm triệu đồng, nhiều chủ nhà đã âm thầm rút hồ sơ hoàn công, chấp nhận giấy chủ quyền không được cập nhật thông tin về ngôi nhà mới.

Đáng chú ý, đa phần các căn nhà riêng lẻ có phần diện tích xây trái phép đều nằm trong trường hợp phải nộp lại khoản lợi bất hợp pháp. Tuy nhiên những trường hợp này chỉ được phát hiện khi chủ nhà có hồ sơ xin hoàn công, xin cập nhật tài sản trên giấy chủ quyền sau khi đã xây dựng xong.

Sau khi nghe các cán bộ tư vấn xong, thông thường chủ nhà sẽ rút hồ sơ hoàn công. Đây đều là những trường hợp xây nhà có diện tích vi phạm lớn, số tiền phải nộp phạt lên đến vài trăm triệu, có khi cả tỉ đồng.

Tuy nhiên nhiều nhất trong số các trường hợp vi phạm vẫn là xây dựng sai so với nhà mẫu chung tại các dự án phân lô bán nền.

Chỉ riêng tại Tp.HCM, trong vòng 10 năm nay (thời hạn áp dụng quy định của thông tư 03 là từ ngày 4/1/2008 đến 15/1/2018) đã có cả nghìn căn nhà sai phép xây vượt diện tích nhưng chưa được phát hiện, xử lý.

Thay vì phải nộp khoản lợi bất hợp pháp như trước đây, những trường hợp xây sai mẫu nhà
tại các dự án phân lô, bán nền từ 12/6 được tồn tại và miễn phạt. Trong ảnh: một dự án nhà
ở phân lô bán nền tại quận 2, Tp.HCM. Ảnh: Quang Định

Không để bị lợi dụng

Quy định nhà ở riêng lẻ không phải nộp lại khoản lợi bất chính được quy định tại nghị định 139 năm 2017 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng... Thời gian có hiệu lực bắt đầu từ ngày 15/1/2018.

Tuy nhiên, các điều kiện để thực hiện việc này phải chờ hướng dẫn của Bộ Xây dựng trong thông tư 03.

Theo thông tư này, nhà ở riêng lẻ xây dựng trái phép trong khoảng thời gian từ ngày 4/1/2008 đến 15/1/2018 đồng thời đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định (xem box) sẽ không phải nộp lại các khoản lợi bất hợp pháp.

Trả lời Tuổi Trẻ về quy định này, ông Nguyễn Ngọc Tuấn, chánh thanh tra Bộ Xây dựng, cho rằng việc bắt buộc các chủ nhà phải nộp lại số lợi bất hợp pháp do xây dựng nhà riêng lẻ trái phép là biện pháp khắc phục hậu quả nhằm giải quyết những vấn đề bất cập, tồn tại nhiều năm để ổn định đời sống người dân và an sinh xã hội.

"Theo khảo sát ở một số TP lớn thì nhiều công trình nhà ở riêng lẻ xây sai giấy phép vượt tầng hoặc xây thêm tum (mái che cầu thang ở sân thượng). Nguyên nhân chủ yếu do quy hoạch chi tiết xây dựng chưa được phủ kín, thiếu cơ sở để cấp giấy phép cho người dân, thủ tục cấp phép và điều chỉnh giấy phép chưa thuận tiện...

Tất cả điều này gây tâm lý e ngại khi người dân muốn xin phép hoặc điều chỉnh giấy phép, trong khi người dân có nhu cầu cấp thiết xây dựng, sửa chữa nhà để ở", ông Tuấn nói.

Bên cạnh đó, ông Tuấn cũng cho rằng tình trạng xây dựng trái phép diễn ra phổ biến một phần cũng do chính quyền nhiều nơi còn chưa sâu sát trong quản lý trật tự xây dựng.

Do đó, sau khi xem xét góp ý của các địa phương và bộ, ngành liên quan, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ quy định miễn nộp lại số lợi bất hợp pháp, không buộc chủ công trình nhà riêng lẻ phải tháo dỡ phần xây sai phép, không phép nếu công trình đảm bảo các điều kiện mà Bộ quy định.

Ngoài ra, ông Tuấn cũng khẳng định điều kiện để miễn nộp phạt và tồn tại nhà ở riêng lẻ rất chặt chẽ, đồng thời chỉ áp dụng cho những công trình có thời gian xây dựng xong trước ngày 15/1/2018.

Sau khoảng thời gian này, công trình vi phạm xây dựng sẽ phải xử lý nghiêm minh và bị buộc phải tháo dỡ, các tổ chức, cá nhân sẽ khó có thể lợi dụng quy định mới để tiếp tục xây dựng không phép, sai phép.