Trước khi thu hồi đất cần thực hiện điều tra xã hội học

HoREA cho hay, trong những năm qua, khi Nhà nước thu hồi đất, thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại một số dự án đã xảy ra một số vấn đề như một số trường hợp người dân không dự họp thông báo thu hồi đất, không hợp tác trong quá trình đo đạc, kiểm đếm, không nhận tiền bồi thường hỗ trợ, không chấp hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền, không bàn giao đất thu hồi.

Thậm chí một số trường hợp khiếu nại, dẫn đến khiếu kiện gay gắt, tụ tập đông người, tiềm ẩn yếu tố gây bất ổn xã hội. Có nhiều trường hợp không nhận nền nhà hoặc nhà tái định cư dẫn đến dư thừa.

Theo HoREA, một trong những nguyên nhân là thiếu công tác điều tra xã hội học và chất lượng các cuộc họp trực tiếp với người dân trong khu vực có đất thu hồi không cao, chưa phản ánh đầy đủ nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng, hoàn cảnh của người có đất thu hồi dẫn đến hệ quả là công tác xây dựng chính sách và phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư chưa sát thực tế cuộc sống, chưa đáp ứng đúng nhu cầu của người dân.

HoREA kiến nghị trước khi thu hồi đất cần thực hiện điều tra xã hội học

Trong khi đó, tinh thần của Luật Đất đai là cơ quan có thẩm quyền phải thông báo thu hồi đất, phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư đến người dân trong khu vực có đất thu hồi, để người dân hiểu rõ chủ trương và tham gia trao đổi dân chủ để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cũng như các nghĩa vụ của mình khi Nhà nước thu hồi đất.

Song, Luật Đất đai chưa có quy định về công tác điều tra xã hội học trong quá trình thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư ngay từ thời điểm đầu tiên thông báo chủ trương thu hồi đất và xuyên suốt quá trình thực hiện công tác thu hồi đất.

Công tác điều tra xã hội học sẽ giúp cho cơ quan Nhà nước nắm vững nhu cầu, sinh kế, hoàn cảnh, kể cả tâm tư, nguyện vọng của người có đất bị thu hồi, giúp cho việc thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư được sát thực tế và phù hợp với nhu cầu của người dân, tránh được tình trạng dư thừa nhà tái định cư như trong những năm gần đây.

Chính vì vậy, Hiệp hội kiến nghị bổ sung vào dự thảo nội dung quy định công tác điều tra xã hội học trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, ngay từ thời điểm đầu tiên thông báo chủ trương thu hồi đất để thống nhất với quy định tại điều 38 Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ngày 9/8/2018 của UBND Tp.HCM.

Đơn vị cũng rất hoan nghênh Quyết định số 28/2018/QĐ-UBND ban hành Quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn Tp.HCM đã quy định suất tái định cư tối thiểu là 30m2 căn hộ chung cư hoặc 45m2 nền nhà để hỗ trợ cho đối tượng tái định cư.

Trường hợp có chênh lệch giữa giá trị căn hộ, nền đất hộ dân được bố trí với số tiền hộ dân nộp lần đầu thì sẽ được trả góp với thời hạn tối đa là 15 năm và được tính theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn. Nếu có khó khăn khi đến nơi ở mới chưa có việc làm ổn định thì được chậm trả tiền mua nhà hoặc hoãn trả tiền thuê nhà trong thời hạn không quá 5 năm.