Tp.HCM đề xuất tiếp tục triển khai 3 dự án BT hơn 6.600 tỷ đồng

Sở GTVT vừa đề xuất UBND Tp.HCM thí điểm 3 dự án BT (xây dựng - chuyển giao) theo quy trình mới, gồm: mở rộng đường Trần Đại Nghĩa, nâng cấp đường Nguyễn Duy Trinh và nạo vét tuyến sông Tắc (quận 9).

Những dự án này về cơ bản đã hoàn thành hồ sơ đề xuất, nghiên cứu khả thi. Nhà đầu tư cũng đã cam kết thu xếp vốn và xác định quỹ đất sẽ thanh toán.

Trong đó, dự án mở rộng đường Trần Đại Nghĩa có mức đầu tư khoảng 4.700 tỷ, giúp giảm tải cho đường Tỉnh lộ 10 (trục giao thông nối với cao tốc Tp.HCM - Trung Lương và kết nối khu công nghiệp Đức Hòa - khu đô thị Sing Việt - khu công nghiệp Lê Minh Xuân).

Hai dự án còn lại có tổng mức đầu tư hơn 1.900 tỷ đồng. Sau khi hoàn thành, hai công trình sẽ giúp kết nối các cụm cảng tại khu vực quận 9, Thủ Đức, giảm ùn tắc quanh cảng Cát Lái (cả đường bộ và đường thủy)...

Đường Phạm Văn Đồng tại Tp.HCM là dự án đầu tiên tại Việt Nam
do đơn vị nước ngoài thực hiện theo hình thức BT. Ảnh: Hữu Công

Cuối tháng 10/2017, Chủ tịch UBND Tp.HCM Nguyễn Thành Phong yêu cầu dừng triển khai tất cả các dự án BT để chờ quy trình mới minh bạch, chặt chẽ hơn.

Trong bối cảnh ngân sách của Tp.HCM còn hạn hẹp, BT từng được coi là giải pháp hiệu quả để phát triển giao thông, hạ tầng. Thành phố thường đổi đất lấy hạ tầng, tức dùng khu "đất sạch" để đổi lấy hạ tầng do nhà đầu tư xây dựng.

Thành phố đã có hàng loạt dự án hạ tầng, giao thông được triển khai theo hình thức này với số vốn cả chục nghìn tỷ đồng như: đường Tân Sơn Nhất - Bình Lợi - Vành đai ngoài (nay là đường Phạm Văn Đồng, 495 triệu USD), cầu Sài Gòn 2 (gần 1.500 tỷ đồng), đường kết nối vào cầu Phú Mỹ (hơn 1.440 tỷ đồng)...

Một số dự án khác đang được thi công như cầu Thủ Thiêm 2 (3.100 tỷ đồng); dự án giải quyết ngập do triều khu vực Tp.HCM, có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (gần 10.000 tỷ đồng); 4 tuyến đường chính trong khu đô thị Thủ Thiêm (12.000 tỷ đồng)...

Các chuyên gia cho rằng, nếu thực hiện đúng, dự án BT sẽ là phương thức hiệu quả để thu hút các nhà đầu tư tư nhân tham gia đầu tư hạ tầng. Tuy nhiên, vì thiếu minh bạch do lợi ích nhóm và khoản lợi lớn từ những mảnh đất đắc địa, hình thức này rất dễ bị bóp méo, biến tướng.

Hình thức BT cũng được đánh giá là thiếu công khai, thông tin về chủ trương, các dự án, lĩnh vực cần kêu gọi đầu tư không được công bố rộng rãi để kêu gọi người tham gia. Điều này khiến lượng nhà đầu tư tiềm năng tham gia bị hạn chế, tính minh bạch, công bằng không được đảm bảo.