Tiền thu từ sử dụng đất tăng nhiều lần so với dự toán

Mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng vừa báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về kết quả thực hiện ngân sách nhà nước trong năm 2016 và tình hình triển khai trong năm 2017.

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, tổng thu ngân sách nhà nước năm trước tăng 62,38 nghìn tỷ đồng so với báo cáo của Quốc hội và tăng 86,88 nghìn tỷ đồng so với dự toán, đạt 1.101,38 nghìn tỷ đồng. Trong đó, tiền thu từ sử dụng đất tăng 34,75 nghìn tỷ so với báo cáo Quốc hội và tăng 97,5% so với dự toán, đạt 98,75 nghìn tỷ.

Đẩy mạnh giao đất, cho thuê đất dài hạn thu tiền một lần đang gây sức ép lớn về dân số tại các thành phố lớn

Việc tiền thu từ đất tăng gần gấp đôi so với dự toán là điều đáng suy ngẫm.

Thứ nhất, luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh BĐS hiện nay khuyến khích các dự án trả tiền một lần khi thuê đất. Các chuyên gia đã nhiều lần cho ý kiến về tính 2 mặt của chính sách này.

Về mặt tích cực, ngân sách tăng lên trong ngắn hạn sẽ giúp ngân khố quốc gia giảm được sức ép thâm hụt trước mắt. Nhưng về dài hạn, so với chính sách cho thuê đất trả tiền hàng năm, nguồn thu từ đất không còn duy trì được sự ổn định do quỹ đất giảm dần. Chưa kể ngân sách trong tương lai phải chịu thiệt thòi trước những ưu đãi với nhà đầu tư trả tiền một lần khi thuê đất.

Thứ hai, tiền thu từ sử dụng đất tăng gần gấp đôi so với dự toán cho thấy các địa phương đang cho thuê, giao quyền sử dụng đất một cách "vô tội vạ". Một lượng đất không nhỏ được giao cho các dự án khu đô thị mới, chung cư, tạo sức ép lớn về mật độ dân số, ô nhiễm môi trường cho các thành phố lớn.

Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến 2 đô thị lớn là Hà Nội và Tp.HCM vẫn chưa tìm ra lời giải đối với tình trạng kẹt xe, ngập lụt, ô nhiễm không khí, tiếng ồn.

Không khó để đưa ra lời giải cho hiện tượng trên. Khi xã hội còn tồn tại "tư duy nhiệm kỳ", việc giao đất, cho thuê đất dài hạn trả tiền một lần, đặc biệt là với các dự án khu đô thị, chung cư càng hấp dẫn khi mang về một khoản tiền rất lớn cho địa phương đó, và không dàn trải thu trong vài ba chục năm mà dưới dạng "dồn một cục". Nhờ đó, tình hình thu ngân sách của địa phương cũng "đẹp" hơn rất nhiều.

Báo cáo của Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho thấy, dù tiền thu ngân sách địa phương vượt nhiều lần so với dự toán nhưng có 12 địa phương hụt thu cân đối khoảng 5,3 nghìn tỷ đồng nếu trừ thu tiền sử dụng đất.