Thủ tục nhà đất vẫn "hành khổ" dân

Viện Nghiên cứu phát triển Tp.HCM đã thực hiện cuộc khảo sát (bằng phiếu thăm dò đối với 1.500 hộ dân và 500 doanh nghiệp) nhằm mục đích đánh giá kết quả công tác cải cách hành chính thông qua việc cung ứng dịch vụ công của các đơn vị trên địa bàn TP. Mặc dù chất lượng một số dịch vụ công trong hai năm 2012 - 2013 có cải thiện so với thời điểm khảo sát lần đầu vào năm 2008, nhưng người dân và doanh nghiệp (DN) vẫn than khổ khi làm thủ tục về nhà đất.

Thủ tục nhà đất: “Phải thuê dịch vụ mới nhanh”

Để tránh tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân và DN, việc công khai, niêm yết bộ thủ tục hành chính với đầy đủ thành phần hồ sơ tại trụ sở các đơn vị là một yêu cầu bắt buộc. Sau khi “một cửa liên thông” của các đơn vị đã chính thức tiếp nhận hồ sơ hành chính, thì cán bộ giải quyết hồ sơ không được yêu cầu bổ túc hồ sơ nhiều lần. Tuy nhiên, tình trạng “đòi” bổ túc hồ sơ vẫn còn chiếm tỷ lệ khá cao.

Người dân đến giải quyết hồ sơ nhà, đất tại UBND Q.Phú Nhuận

Cụ thể, với dịch vụ cấp phép xây dựng, tỷ lệ hộ có bổ túc hồ sơ là 40%, trong đó chiếm tỷ lệ cao là những hồ sơ nộp tại UBND phường, xã, thị trấn (chiếm đến 74,2% hộ dân). Số lần bổ túc bình quân là 1,5 lần. Vẫn còn 54,5% số hộ dân bị yêu cầu bổ túc hồ sơ bằng miệng (không có văn bản). Bình quân thời gian chuẩn bị bổ túc hồ sơ và nộp lại kéo dài từ 15 - 20 ngày. Tình trạng này cũng lặp lại tương tự đối với DN. Có 77,7% DN cho biết họ phải bổ túc hồ sơ (bình quân 2 lần) sau khi nộp, trong đó cán bộ giải quyết yêu cầu bổ túc hồ sơ bằng miệng chiếm tỷ lệ 41,5%. Một số DN còn than phiền về kết quả cấp phép còn tùy thuộc vào cán bộ thụ lý hồ sơ hoặc “phải thuê dịch vụ mới nhanh”.

Đối với dịch vụ cấp giấy chủ quyền nhà đất, người dân vẫn còn mất rất nhiều thời gian. Trung bình một bộ hồ sơ phải chuẩn bị gần 65 ngày, và từ lúc nộp đến khi nhận kết quả lên đến 170 ngày (quy định chung chỉ có 33 ngày). Trong khi đó, có đến 91,9% DN gặp khó khăn khi lập thủ tục cấp giấy chứng nhận nhà đất.

Theo kết quả khảo sát, phần lớn người dân và DN cho biết họ am hiểu rõ về thủ tục nhưng lại chọn cách thuê dịch vụ bên ngoài. TS Võ Trí Hảo, Khoa Luật, Trường ĐH Kinh tế Tp.HCM, cho rằng đây là vấn đề rất đáng quan ngại đối với sự minh bạch trong dịch vụ công, hiệu quả của công tác cải cách hành chính. “Vì sao đã am hiểu thủ tục nhưng phải đi thuê dịch vụ bên ngoài? Đó phải chăng vẫn còn phổ biến tình trạng “cò” trong dịch vụ công. Vấn đề này gây ra nhiều tốn kém cho người dân và DN, vì mỗi hồ sơ như vậy phải mất bình quân từ 20 - 50 triệu đồng”, TS Hảo nói.

Giải quyết hồ sơ nhà đất: Phải rút ngắn thời gian

Theo đánh giá của Ban Pháp chế HĐND Tp.HCM, thời gian qua chính quyền TP đã có nhiều quan tâm đối với bộ phận tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ. Tuy nhiên, có những trường hợp bộ phận tiếp nhận, xử lý yêu cầu bổ túc hồ sơ không theo quy định thời gian, thậm chí đến ngày nhận kết quả, người dân lại nhận phiếu trả hồ sơ hướng dẫn bổ túc làm lại từ đầu, gây bức xúc. Công tác tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ ở lĩnh vực nhà đất ở xã, phường bị trễ hạn nhiều.

Nguyên nhân, cũng theo đánh giá của Ban Pháp chế, là do các đơn vị chưa thường xuyên kiểm tra đột xuất và định kỳ để chấn chỉnh việc niêm yết thủ tục hành chính không theo quy định, tính minh bạch thủ tục hành chính có nơi còn hình thức đã gây nhiều khó khăn cho người dân.