Thứ trưởng Bộ TN&MT: Sẽ công khai, minh bạch các quy định về thu hồi đất

Để Luật Đất đai (sửa đổi) đi vào cuộc sống trong năm 2014 này, những ngày qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã tổ chức nhiều buổi lấy ý kiến về Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật nhằm hoàn thành các văn bản hướng dẫn trước ngày 1/7/2014 (thời điểm Luật có hiệu lực thi hành) theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Loại bỏ bất cập trong bồi thường, giải phóng mặt bằng

- Thưa Thứ trưởng, vừa qua, Bộ TN&MT đã tổ chức các hội thảo lấy ý kiến về Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai (sửa đổi). Trong đó, có nghị định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Xin Thứ trưởng cho biết một số điểm mới cơ bản của Nghị định này so với quy định hiện hành?

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Mạnh Hiển.

Trong nội dung Nghị định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư lần này quy định chi tiết một số vấn đề mà Quốc hội giao cho Chính phủ hướng dẫn như: Xác định giá đất cụ thể để tính bồi thường; bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất; bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp vượt hạn mức do nhận chuyển quyền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân; hỗ trợ và tái định cư đối với các trường hợp thu hồi đất ở trong khu vực bị ô nhiễm môi trường, có nguy cơ sạt lở, sụt lún đe dọa tính mạng con người...

Các quy định trên nhằm tăng cường tính công khai, minh bạch và thống nhất trong thực hiện; đồng thời bảo đảm quyền, lợi ích và an sinh cho người có đất bị thu hồi; giải quyết các vướng mắc, bất cập hiện nay trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.

- Trong dự thảo Nghị định có những quy định cụ thể gì về mức bồi thường, hỗ trợ để thỏa đáng cho người dân và tránh chênh lệch giữa các mức, các vùng miền khác nhau trên cả nước?

Hiện nay, có ý kiến cho rằng, quy định về các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp đối với người trực tiếp sản xuất nông nghiệp cao hơn mức bồi thường. Tuy nhiên, đa số ý kiến cho rằng, quy định hỗ trợ hiện nay (hỗ trợ 1,5 - 5 lần giá đất nông nghiệp) là phù hợp, thực tiễn triển khai đã giải quyết được các vướng mắc trong thu hồi đất nông nghiệp; đồng thời bảo đảm ổn định đời sống, tạo việc làm cho người trực tiếp sản xuất nông nghiệp bị mất đất.

Để bồi thường, hỗ trợ thỏa đáng cho người dân và tránh chênh lệch giữa các mức, các vùng miền khác nhau trên cả nước, Luật Đất đai và Dự thảo Nghị định quy định như: Tách bạch các khoản bồi thường, hỗ trợ; quy định việc bồi thường theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi tại thời điểm quyết định thu hồi đất, việc này nhằm bảo đảm bồi thường đầy đủ giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi cho người sử dụng.

Dự thảo Nghị định về bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất sẽ quy định cụ thể, đầy đủ các hình thức hỗ trợ như hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm nhằm bảo đảm quyền lợi cho người bị thu hồi đất, bảo đảm công ăn, việc làm cũng như đời sống cho người nông dân bị thu hồi đất. Trong quá trình lập phương án đào tạo, chuyển đổi nghề phải lấy ý kiến của người bị thu hồi đất.

Các quy định này sẽ bảo đảm việc bồi thường đầy đủ giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi cho người sử dụng; hạn chế những bất cập về chênh lệch giá đất tính bồi thường và hỗ trợ giữa các vùng miền khác nhau trên cả nước.

Giá đất bị thu hồi phải dựa trên giá đất thị trường

- Việc xác định giá luôn là vấn đề khó khăn khi thực hiện thu hồi đất, đặc biệt là chênh lệch giữa bảng giá do Nhà nước ban hành và giá thị trường. Dự thảo Nghị định về giá đất sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào, thưa Thứ trưởng?

Thực tế trong những năm qua, giá đất trong bảng giá đất của khá nhiều địa phương ban hành chưa sát với giá đất thị trường, trong khi đó việc xác định lại giá đất (định giá đất cụ thể) để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi chưa có hướng dẫn về quy trình thực hiện. Để khắc phục bất cập này, tại Điều 114 của Luật Đất đai đã quy định bảng giá đất chủ yếu được áp dụng để tính thu tiền sử dụng đất khi công nhận quyền sử dụng đất ở cho hộ gia đình, cá nhân trong hạn mức; tính các khoản thuế, lệ phí liên quan đến sử dụng đất.

Dự thảo Nghị định quy định về giá đất đã quy định các phương pháp định giá đất, căn cứ và nội dung định giá đất cụ thể; quy định trình tự các bước thực hiện việc định giá đất cụ thể; quy định cụ thể thành viên Hội đồng thẩm định giá đất để thẩm định giá đất trước khi trình UBND cấp tỉnh quyết định. Đồng thời, dự thảo Nghị định cũng quy định việc định giá đất theo từng loại đất chính gồm: Đất nông nghiệp, đất ở, đất thương mại, dịch vụ và đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp nhằm nâng cao chất lượng định giá đất nói chung, trong đó có việc định giá đất để tính bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất.

- Trong dự thảo Nghị định có quy định về việc lựa chọn tư vấn để xác định giá đất. Vậy quy trình lựa chọn sẽ thực hiện theo các bước như thế nào, vai trò của cơ quan tư vấn thể hiện ra sao trong việc định giá, thưa Thứ trưởng?

Về vai trò của tư vấn định giá đất, tại Điều 114 và Điều 115 của Luật Đất đai đã quy định trong quá trình thực hiện định giá đất cụ thể, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh được thuê tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất để tư vấn xác định giá đất; căn cứ kết quả tư vấn xác định giá đất, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh trình Hội đồng thẩm định giá đất xem xét trước khi trình UBND cấp tỉnh quyết định. Giá đất do tổ chức có chức năng tư vấn giá đất xác định là một trong các căn cứ để UBND cấp tỉnh quyết định giá đất.

Để lựa chọn tổ chức tư vấn xác định giá đất bảo đảm năng lực, đáp ứng yêu cầu về tiến độ thực hiện tư vấn xác định giá đất, dự thảo Nghị định quy định về giá đất đã xây dựng theo hướng căn cứ vào nhu cầu định giá đất cụ thể tại địa phương, Sở TN&MT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức lựa chọn một hoặc nhiều tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất có đủ điều kiện hoạt động để thực hiện tư vấn xác định giá đất cụ thể; việc lựa chọn các tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất được thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu.

- Xin cảm ơn Thứ trưởng!