Thép Việt lo cạnh tranh với thép Trung Quốc giá rẻ

Giá thép Trung Quốc liên tục giảm

Hiệp hội Thép Việt Nam vừa đưa ra số liệu thống kê cho biết, giá thép phế liệu nhập khẩu hiện vẫn ở mức 334 - 338 USD/tấn, giảm 16,5 USD/tấn so với cuối tháng 10/2018. Trong tuần đầu tháng này, giá phôi thép cũng giảm về 455 - 459 USD/tấn, so với cuối tháng 10 giảm khoảng 50 USD/tấn. Tương tự, giá phôi thép nội địa cũng giảm sâu về mức 300 - 400 đồng/kg. Mức giảm chung khiến giá thép xây dựng trong nước tháng 11/2018 được điều chỉnh giảm mỗi kg từ 400 - 600 đồng, còn từ 12.700 - 13.200 đồng/kg tùy từng loại thép (chưa tính VAT).

Thực tế, không khí ảm đạm đang bao phủ thị trường thép trên toàn thế giới. Tại các nước, giá thép đều gần như đang rơi tự do, mạnh nhất là Trung Quốc. Mặc dù chính phủ nước này đã có kế hoạch cắt giảm sản lượng mùa đông nhưng vẫn không kéo lại được đà tiêu thụ thép giảm do nền kinh tế đi xuống.

Mới đây, Trung tâm thông tin công nghiệp và thương mại (Bộ Công thương) dẫn lại số liệu từ các hãng tin nước ngoài, cho biết trong ngày 11/12, giá thép kỳ hạn tại Trung Quốc giảm liên tục 3 phiên. Nguyên nhân là do lo ngại nhu cầu suy yếu kéo dài sang năm 2019 với giá nguyên liệu sản xuất thép như quặng sắt, than luyện cốc và than cốc cũng giảm.

The đó, giá thanh cốt thép kỳ hạn trên sàn Thượng Hải còn khoảng 3.300 CNY/tấn (480 USD) tương đương mức giảm khoảng 1,3%. Giá thép cuộn cán nóng sử dụng trong sản xuất cũng về mức 3.266 CNY/tấn tương đương mức giảm 1,4%. Với sự bội cung rất lớn, Trung Quốc được xem là đối thủ cạnh tranh lớn với ngành thép các nước khi đẩy mạnh xuất khẩu thép ra nước ngoài. Bên cạnh đó, từ đầu tháng 11 vừa qua, Trung Quốc cũng đã tăng mức hoàn thuế xuất khẩu đối với một số sản phẩm thép từ 13% lên 16%. Như vậy nước này đang thúc đẩy mạnh hơn hoạt động xuất khẩu thép sang các nước.

Lượng sắt thép nhập khẩu của Việt Nam trị giá hơn 11 tỉ USD

Hiệp hội Thép Việt Nam cung cấp số liệu cho thấy, từ tháng 1 đến tháng 10/2018, tổng lượng nhập khẩu sắt thép thành phẩm và bán thành phẩm các loại mà Việt Nam nhập khẩu là hơn 17,12 triệu tấn. Tổng giá trị nhập khẩu vào khoảng 11,2 tỉ USD, tăng 0,6% về số lượng và tăng 2% về giá trị nhập khẩu so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, riêng với thị trường Trung Quốc, Việt Nam nhập khẩu khoảng 5,3 triệu tấn sắt thép, giảm 13% về số lượng nhưng tăng 10% về giá trị. Về tỷ trọng, nhóm sản phẩm sắt thép nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm khoảng 46,4% tổng lượng thép thành phẩm nhập khẩu vào Việt Nam.

Dù ngành thép trong nước có dấu hiệu dư cung nhưng vẫn ồ ạt nhập khẩu thêm
thép Trung Quốc do giá rẻ. Ảnh: Ngọc Dương

Thực tế, việc Trung Quốc xuất khẩu nhiều thép sang Việt Nam không phải chuyện mới mẻ gì. Cách đây nhiều năm, do ngành thép trong nước chưa đủ năng lực sản xuất để đáp ứng nhu cầu nội địa, việc nhập khẩu từ Trung Quốc được xem là yếu tố tích cực cho ngành sản xuất, xây dựng Việt Nam. Tuy nhiên, vài năm gần đây khi sản lượng thép tự sản xuất đã đáp ứng tốt nhu cầu trong nước, Trung Quốc vẫn không ngừng đẩy thép sang Việt Nam. Để giải quyết nguồn cung dư thừa, Trung Quốc đã dùng mọi biện pháp từ hạ giá đến các chính sách hỗ trợ xuất khẩu...

Đại diện Công ty thép Pomina phân tích: "Từ trước đến nay, hàng Trung Quốc chủ yếu nhập khẩu vào Việt Nam là thép cuộn. Nhiều sản phẩm trước đây đã được phát hiện là thép hợp kim chứa Bo (chứa nguyên tố boron hoặc crom) để hưởng thuế nhập khẩu 0% vào Việt Nam, nhưng thực tế đều dùng để xây dựng vẫn còn diễn ra. Hay sản phẩm nhập khẩu núp bóng dưới dạng que hàn... Hiện nay, công suất thiết kế của các nhà máy thép một số chủng loại đã vượt xa nhu cầu tiêu thụ, nguồn cung sắt thép xây dựng đã vượt khoảng 40% hay tôn phủ màu, tôn mạ cũng tương tự.

Vì vậy, nếu nhập khẩu trực tiếp, không lách thuế... thì các sản phẩm thép từ Trung Quốc cũng khó cạnh tranh lại với thép xây dựng trong nước, đặc biệt về chất lượng. Tuy nhiên, nếu giá sản phẩm nhập khẩu rẻ hơn thì vẫn có một bộ phận người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp chấp nhận, nhất là ở các vùng nông thôn. Do đó sự cạnh tranh vẫn luôn diễn ra gay gắt, nhất là với hàng gian lận thương mại thì doanh nghiệp trong nước sẽ gặp khó."

Tương tự, PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) cũng đưa ra cảnh báo nguy cơ sản phẩm thép Trung Quốc thừa cung trong nước và giá thấp sẽ tuồn mạnh vào Việt Nam. Nhiều nước khác cũng từng nhiều lần cảnh báo hiện tượng sản phẩm từ Trung Quốc tìm đường vào các nước để lách xuất xứ nhằm lẩn tránh thuế chống bán phá giá. Thậm chí, hồi cuối năm 2017, một số sản phẩm từ Việt Nam cũng bị Mỹ công bố áp thuế với vì cho rằng sản phẩm có nguồn gốc từ Trung Quốc. Do đó, Việt Nam cần phải xử phạt thật nặng nếu phát hiện các trường hợp này.

“Các cơ quan kiểm soát như hải quan và Bộ Công thương cần theo dõi chặt tình hình nhập khẩu các sản phẩm có nguy cơ lẩn tránh thuế tự vệ cao như sắt thép. Nếu các sản phẩm nhập khẩu ồ ạt khi nguồn cung trong nước dư thừa, làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất thì phải chủ động áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại. Đồng thời xử lý thật nặng các trường hợp tiếp tay, nhập khẩu nhằm lách xuất xứ, đặc biệt để xuất khẩu vào Mỹ. Bởi hiện nay chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vẫn đang căng thẳng và nếu không cẩn thận, Việt Nam sẽ bị vạ lây và cả ngành sản xuất này sẽ thiệt hại rất nặng nề”, TS Ngô Trí Long nhấn mạnh.