Thép trong nước "ế ẩm", cạnh tranh lớn với thép nhập khẩu giá rẻ

Thống kê của Bộ Công thương cho thấy, sản lượng thép thô nội địa trong 2 tháng đầu năm 2015 ước đạt 464,2 nghìn tấn, thép thanh, thép góc ước đạt 540,8 nghìn tấn, thép cán ước đạt 535,3 nghìn tấn, tăng 25,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong 3 tháng đầu năm nay, sức tiêu thụ mặt hàng thép chỉ đạt hơn 300.000 tấn, đã giảm 30,3% so với cùng kỳ năm 2014 dù các doanh nghiệp đã đưa ra khá nhiều chương trình khuyến mãi nhằm tăng sức tiêu thụ.

Theo tính toán của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), năm nay, lượng tiêu thụ thép của nước ta chỉ xấp xỉ 6 triệu tấn, tăng khoảng 8% so với cùng kỳ năm trước; mức tăng trưởng đạt từ 4-5%. Nhưng mức tăng chủ yếu là do đẩy mạnh xuất khẩu từ những mặt hàng như tôn mạ kẽm, mạ màu, thép ống các loại. Trong khi đó, công suất thép xây dựng của các nhà máy trên toàn quốc hiện lên tới 11 triệu tấn, gần gấp đôi nguồn cầu và đang tạo ra sức ép cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp trong ngành.

Bộ Công thương đáng giá, các doanh nghiệp ngành thép năm nay sẽ phải cạnh tranh vô cùng lớn bởi thép nhập khẩu từ một số quốc gia vào Việt Nam đã được giảm thuế rất nhiều so với thời gian trước. Ngành thép Việt Nam sẽ đối mặt với sức ép lớn từ các quốc gia có thế mạnh vê thép như Belaruskhi, Hàn Quốc, Nga khi các hiệp định thương mại đa phương, song phương có hiệu lực. Bên cạnh đó, nguồn cung trong nước tăng mạnh tạo ra áp lực lớn với việc hàng loạt dây chuyền sản xuất thép dài xuất hiện như Possco SS, Formosa, Vinakyoei.

Trong những tháng đầu năm, tiêu thụ thép ế ẩm do cung vượt quá cầu và chưa vào mùa vụ xây dựng. Ảnh minh họa

Được biết, lượng thép các loại nhập khẩu vào nước ta năm 2014 lên tới 11 triệu tấn, đã tăng 105% so với năm 2013, trong đó có tới 4,78 triệu tấn thép Bo. Khi vào Việt Nam, thép Bo này được dùng làm thép xây dựng. Loại thép này được đưa ra thị trường với giá bán thấp hơn thép xây dựng nội địa từ 1-2 triệu đồng/tấn. Điều đó kéo theo nhiều nhà máy thép trong nước buộc phải giảm công suất, có nơi tới 60%. Thậm chí có nhà máy thép không đủ sức cạnh tranh đã phải giải thế hoặc đóng cửa.

Bên cạnh việc nhập quá lớn thép Bo giá rẻ, một lượng lớn thép phế liệu cũng được nhập trong những tháng đầu năm đã khiến doanh nghiệp thép “đau đầu”. Theo số liệu của ngành công thương, nhập khẩu thép phế liệu trong tháng 2/2015 đã đạt 201.000 tấn, tăng 13,5% so với tháng 1. Như vậy, nhập khẩu thép phế liệu của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm 2015 đạt 379.000 tấn, tăng 3,9% so với cùng kỳ năm 2014. Giá nhập khẩu thép phế liệu vào khoảng 311,6 USD/tấn.

Cơ quan nghiên cứu của Bộ Công thương nhận định, sản xuất thép nội địa vốn đã dư thừa trong khi chưa khai thác hết công suất của những nhà máy thép hiện hữu mà vẫn có một số nhà máy được cấp phép xây dựng, dẫn tới sự mất cân đối cung cầu. Sự mất cân đối này năm ở cả chủng loại và số lượng thép.

Mặt khác, Bộ Tài chính đã ra Thông tư số 161/2011/TT-BTC chính thức có hiệu lực từ 1/1/2015 về Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của nước ta để tuân thủ Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN trong giai đoạn 2015-2018. Cụ thể, thuế suất nhập khẩu của một số sản phẩm thép, hợp kim, quặng sắt... giảm xuống còn 0%. Theo Bộ Công thương, việc cắt giảm sâu thuế quan trong giai đoạn 2015-2018 sẽ tác động mạnh, tạo ra nhiều thời cơ, thách thức lớn đối với doanh nghiệp nội địa.

Quý II/2015, thị trường thép được dự báo sẽ sôi động khi thời tiết khô hơn và ấm lên, nhu cầu tiêu thụ thép sẽ mạnh lên. Nhưng giá thép không có triển vọng tăng bởi nguồn cung dư thừa, nhập khẩu lớn, sản lượng tăng.