Tăng giá thuê đất, doanh nghiệp "ngồi trên lửa"

Tiệm cận giá thị trường

Tại dự thảo nghị định thu tiền thuê đất, thuê mặt nước do Bộ Tài chính soạn thảo, tỷ lệ tính đơn giá thuê đất hàng năm được tăng gấp đôi từ mức 0,5% lên 1%. Đối với đất thuộc đô thị, trung tâm thương mại... có khả năng sinh lợi đặc biệt, có lợi thế kinh doanh, căn cứ vào thực tế địa phương, UBND cấp tỉnh quyết định, nhưng tối đa không quá 3%.

Đối với đất vùng sâu, vùng xa, điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối, UBND cấp tỉnh quyết định, tối thiểu không dưới 0,5%. Với công thức tính đơn giá thuê đất hàng năm bằng tỷ lệ % nhân với giá đất của thời hạn cho thuê, quy định sẽ khiến tiền thuê đất hàng năm của doanh nghiệp tăng nhiều so với trước.

Theo lý giải của Bộ Tài chính, việc áp dụng Nghị định 121 từ ngày 1/3/2011 khiến tiền thuê đất tăng 2-5 lần so với trước trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, lạm phát tăng cao, sản xuất đình đốn… là không phù hợp về thời điểm, khiến Chính phủ phải ban hành liên tiếp 2 Nghị quyết 13 và 02 nhằm giảm tiền thuê đất từ năm 2011-2014 cho các doanh nghiệp.

Dù vậy đây cũng chỉ là giải pháp tình thế. Theo đó đã nảy sinh những bất cập như doanh nghiệp thuê đất mới lại không được giảm. Chính vì vậy cần phải có những điều chỉnh về đơn giá cho thuê đất.

Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính, ông Phạm Đình Cường cũng nhận định, doanh nghiệp thuê đất của Nhà nước đang phải trả tiền thuê rất thấp, nay phải trả theo đúng giá thị trường, nên phản ứng là đương nhiên. Trong khi đó, rất nhiều doanh nghiệp lại phải thuê mặt bằng sản xuất - kinh doanh của tổ chức, cá nhân khác với giá sát giá thị trường. Việc này cũng để bảo đảm công bằng trong việc sử dụng đất đai, bảo đảm môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp được thuê và không được thuê đất của Nhà nước.

Chồng chất khó khăn

Phản ứng nhiều nhất với đề xuất của Bộ Tài chính là các doanh nghiệp. Theo ông Hoàng Long Quang, Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hà Nội, việc đóng tiền đất hàng năm đang khiến gánh nặng chi phí của nhiều doanh nghiệp bị đội lên, dù nền kinh tế đã khởi sắc hơn so với trước. Vì thế, giá cho thuê đất như hiện nay quá cao so với năng lực của doanh nghiệp.

Đồng tình với quan điểm này, nhiều doanh nghiệp cũng cho rằng trong khi Chính phủ đã có các chính sách giãn, giảm tiền thuê đất cho doanh nghiệp, việc tăng tỷ lệ tính đơn giá thuê đất hàng năm chẳng khác nào “dội nước lạnh” vào doanh nghiệp.

“Năm 2010 đóng 1 lần, nay đóng gấp 8 lần, điều này làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Trong khi đó, doanh nghiệp không thể nào tăng giá sản phẩm để bù vào chi phí này” - bà Trương Thanh Hà, Chủ tịch HĐQT Công ty Dệt kim Đông Xuân, nhấn mạnh.

Nhiều doanh nghiệp kinh doanh BĐS cũng cho rằng việc tăng tiền thuê đất trong khi thị trường vẫn còn ảm đạm như hiện nay là chưa hợp lý. Bởi nhiều doanh nghiệp thời điểm này đang lâm vào tình cảnh tiến thoái lưỡng nan khi hàng tồn kho cao, dự án làm ra không bán được, trong khi chi phí giải phóng mặt bằng đã tính theo giá thị trường.

Giá thuê đất hiện nay quá cao so với năng lực của doanh nghiệp

Không chỉ có doanh nghiệp, ngay từ khi xin ý kiến, đề xuất của Bộ Tài chính đã gặp không ít phản đối từ chính các cơ quan quản lý địa phương. Theo lý giải của những cơ quan này, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, việc tăng tiền thuê đất là không hợp lý, sẽ khiến doanh nghiệp khó càng thêm khó. Gánh nặng này không phải doanh nghiệp nào cũng có thể gánh nổi.

Bên cạnh đó, khi tăng tỷ lệ đơn giá thuê đất lên 1% dẫn đến việc giữa nộp tiền thuê đất hàng năm và nộp tiền thuê đất 1 lần có mức chênh khá lớn. Nhiều cơ quan quản lý địa phương đã chủ động tìm cách tháo gỡ cho doanh nghiệp.

 Theo ông Nguyễn Văn Sửu, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội, giá đất cao do chính sách, TP sẽ tiếp tục kiến nghị với Bộ Tài chính, Chính phủ về vấn đề này. Còn UBND tỉnh Tiền Giang đã hủy quyết định điều chỉnh tăng giá cho thuê đất 4-5 lần so với năm 2013 nhằm giảm tải gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp trong bối cảnh khó khăn.

Video: