Sắp hết thời vi phạm về sử dụng nhà công vụ

Quy định mới bịt kẽ hở Thông tư cũ

Trên nghị trường Quốc hội, câu chuyện sử dụng sai mục đích nhà công vụ từng gây "nóng", từ đó cho thấy rằng, cơ chế quản lý loại hình nhà ở này còn nhiều vấn đề. Bộ Xây dựng trước đây đã ban hành Thông tư số 01/2014/TT-BXD ngày 16/1/2014 về việc hướng dẫn quản lý sử dụng nhà ở công vụ. Nhưng đến nay, Thông tư này đã lỗi thời. Nhằm bám sát Luật Nhà ở (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua cuối năm ngoái và bắt đầu có hiệu lực từ tháng 1/2015, Bộ Xây dựng đã tiến hành soạn thảo dự thảo Thông tư mới để thay thế Thông tư 01/2014/TT-BXD với các quy định cụ thể hơn

Đại diện Bộ Xây dựng cho biết, những quy định về việc quản lý nhà công vụ xuất phát từ hoạt động quản lý còn nhiều bất cập, dẫn tới tình trạng sử dụng nhà ở công vụ sai đối tượng, mục đích... Trên thực tế, nhiều trường hợp đã hết thời hạn, người sử dụng cũng không trả lại nhà mà sang nhượng cho con cháu hay không sử dụng nhưng vẫn không trả lại làm lãng phí tài sản công.

Từng là "điểm nóng", khu nhà công vụ ở Hoàng Cầu (Đống Đa, Hà Nội) có tới 59/80 căn nhà hết thời hạn cho thuê nhưng chủ nhà không trả lại cho Nhà nước (cuối năm ngoái). Chủ nhân của những căn nhà công vụ này cũng đã có những quan niệm trái chiều về vấn đề này. Một vị nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, nếu có cơ quan đòi lại nhà thì sẽ trả ngay. Cũng theo vị này, vì không có quyết định đòi lại, thu hồi nhà nên ông không trả. Một vị khác nguyên là Thứ trưởng Bộ Y tế thì cho biết, hiện ông đang thực hiện nhiệm vụ làm chuyên gia do Nhà nước giao. Ông sẽ tự giác trả khi hết nhiệm vụ.

Ngôi biệt thự số 12 Nguyễn Chế Nghĩa, quận Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội là tiêu biểu cho việc nhà ở công vụ bị sử dụng sai mục đích

Theo các chuyên gia, tình trạng chây ý không chịu trả nhà xảy ra vì chưa có một cơ chế rõ ràng. Điển hình như căn biệt thự 12 Nguyễn Chế Nghĩa ở Hoàn Kiếm, Hà Nội đã từng bị sử dụng sai mục đích cũng là vì chưa có quy định cụ thể về vấn đề cán bộ sau khi về hưu thì phải hoàn trả lại nhà công vụ.

Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam Phạm Sỹ Liêm cho biết, cần phải có một quy chế về cho thuê nhà công vụ rõ ràng. Luật Nhà ở mới quy định, cán bộ, công chức phải từ cấp Thứ trưởng trở lên hoặc cán bộ, công chức nếu được luân chuyển, điều động tới công tác ở các vùng kinh tế đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa thì mới được bố trí thuê nhà ở công vụ. Bên cạnh đó, ông Liêm cũng đề nghị, khi các đối tượng này hoàn thành công tác thì phải có cơ chế cụ thể về việc các cán bộ phải trả lại nhà.

Nhằm khắc phục kẽ hở quản lý này, Điều 13 của dự thảo mới có quy định: Người thuê nhà phải trả lại nhà ở công vụ cùng trang bị nội thất kèm theo cho đơn vị quản lý vận hành nhà ở công vụ trong thời hạn 3 tháng kể từ khi nhận thông báo của cơ quan quản lý và phải thanh toán các khoản chi phí trong thời gian đó. Nếu trong 3 tháng liên tục không trả tiền thuê nhà thì cơ quan trực tiếp quản lý được khấu trừ tiền lương của người thuê nhà.

Ngoài ra, dự thảo cũng quy định rõ những đối tượng phải trả lại nhà công vụ, bao gồm: người thuê nhà có nhu cầu trả lại nhà ở công vụ; người thuê nhà nghỉ hưu hoặc hết tiêu chuẩn được thuê nhà ở công vụ; người đang thuê nhà ở công vụ bị chết hoặc sử dụng nhà ở công vụ sai mục đích; người thuê nhà chuyển công tác đến địa phương khác.

Dự thảo quy định chi tiết giá thuê

Trưởng ban Quản lý Nhà ở Công vụ (Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản) Trịnh Hồng Quân cho hay, điểm khác biệt lớn nhất giữa Thông tư 01 và bản dự thảo nằm ở việc cụ thể hóa cách thức tính giá cho thuê nhà ở công vụ. Theo đó, giá cho thuê nhà công vụ được cấu thành từ các chi phí sau: chi phí quản lý vận hành, thuế suất thuế GTGT, chi phí bảo trì và chi phí quản lý cho thuê cùng những khoản lợi nhuận định mức, hệ số giảm giá (nếu có)... trừ đi khoản thu từ kinh doanh những dịch vụ khu nhà ở công vụ trong năm.

Không chỉ đưa ra công thức tính chung cho nhà công vụ mà dự thảo mới còn chia ra từng loại: nhà ở công vụ được đầu tư xây dựng mới, nhà ở công vụ đang sử dụng và trường hợp mua nhà thương mại để làm nhà ở công vụ. Đối với nhà ở công vụ được đầu tư xây dựng mới, những chi phí quản lý cho thuê, quản lý vận hành... là mức dự kiến. Riêng chi phí bảo trì dự kiến sẽ bao gồm cả chi phí dự kiến bảo trì nhà chung cư và bảo trì trang bị nội thất gắn liền với nhà ở công vụ (nếu có).

Đối với trường hợp mua nhà thương mại để làm nhà ở công vụ, chi phí quản lý vận hành cho thuê sẽ tính cả hai loại chi phí quản lý cho thuê trực tiếp và chi phí quản lý cho thuê gián tiếp (tính % trong tổng chi phí vận hành, quản lý, bảo trì nhà ở). Bên cạnh đó, quỹ bảo trì cũng được tính toán tương tự như nhà ở công vụ được đầu tư xây dựng mới, nghĩa là bao gồm cả bảo trì trang bị nội thất.

Người thuê nhà có nghĩa vụ sử dụng nhà đúng mục đích; sửa chữa hư hỏng và bồi thường thiệt hại do mình gây ra; giữ gìn nhà và các trang thiết bị nội thất kèm theo; không được tự ý sửa chữa, cải tạo nhà ở công vụ nếu không được sự đồng ý bằng văn bản của các cơ quan quản lý; không được chuyển đổi, cho ở nhờ hoặc cho thuê lại...