Phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai: Ai phạt? Phạt ai?

1. Tổng quan về phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai
 

Phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai là gì?

Hiểu một cách đơn giản, phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai (hay còn gọi là xử phạt hành chính về đất đai) là việc cơ quan Nhà nước, nhà chức trách có thẩm quyền áp dụng chế tài hành chính để xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về đất đai. Những hành vi này có thể được thực hiện một cách vô ý hoặc cố ý, xâm phạm tới quyền lợi của Nhà nước cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất.

Cơ sở pháp lý điều chỉnh việc xử phạt hành chính về đất đai

- Luật Đất đai 2013.

- Nghị định số 102/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai được ban hành và có hiệu lực thi hành từ ngày 25/12/2014.

- Nghị định số 91/2019/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 19/11/2019 nhằm sửa đổi, bổ sung và khắc phục được những hạn chế của Nghị định số 102/2014/NĐ-CP.

2. Đối tượng bị xử phạt và không bị xử phạt hành chính về đất đai
 

Đối tượng bị xử phạt hành chính về đất đai

Theo Khoản 1 Điều 2 Nghị định 102/2014/NĐ-CP, những cá nhân/tổ chức có hành vi vi phạm hành chính trong sử dụng đất hoặc trong việc thực hiện các hoạt động dịch vụ về đất chính là đối tượng bị xử phạt hành chính về đất đai. cụ thể bao gồm:

- Cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân trong và ngoài nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài.

- Tổ chức trong và ngoài nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

- Cơ sở tôn giáo.

Đối tượng không bị xử phạt hành chính về đất đai

Đây là những trường hợp ngoại lệ được quy định tại Khoản 2 Điều 2 Nghị định 102/2014/NĐ-CP, cụ thể là các cá nhân/tổ chức được quyền ưu đãi, miễn trừ dành cho cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự nước ngoài và cơ quan đại diện tổ chức quốc tế tại Việt Nam.

Pháp luật có quy định cụ thể về các đối tượng bị xử phạt hành chính về đất đai. Ảnh minh họa: Internet

3. Thẩm quyền và hình thức phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai
 

Thẩm quyền xử phạt

Căn cứ quy định tại Điều 38, 39 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai gồm có:

- Chủ tịch UBND các cấp

- Thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực đất đai.

Hình thức phạt

Cảnh cáo và phạt tiền là 2 hình thức chính trong xử lý vi phạm đất đai (quy định tại Khoản 1 Điều 4 Nghị định 102/2014/NĐ-CP). Ngoài ra còn có 3 hình thức xử phạt bổ sung như: Tịch thu các giấy tờ đất đai đã bị tẩy xóa, làm sai lệch nội dung, giấy tờ giả đã sử dụng liên quan đến nhà đất; tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động hoặc đình chỉ dịch vụ tư vấn trong lĩnh vực đất đai...

4. Một số trường hợp có thể bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai

Tùy vào hình thức, mức độ vi phạm, hậu quả mà các hành vi sau đây có thể bị xử phạt hành chính hoặc áp dụng các chế tài mạnh hơn. Các trường hợp vi phạm và hành vi cụ thể được Batdongsan.com.vn tổng hợp trong bảng dưới đây.

Trường hợp đối tượng vi phạm pháp luật đất đai là người thi hành công vụ trong quản lý đất đai

Trường hợp đối tượng vi phạm pháp luật đất đai là người sử dụng đất

Căn cứ điều 20 Luật đất đai 2013, các hành vi vi phạm về đất đai mà người sử dụng đất có thể vô tình hay cố ý phạm phải, dẫn đến bị xử phạt theo quy định pháp luật (mức nhẹ nhất là cảnh cáo hoặc chỉ xử phạt hành chính) bao gồm:

- Không sử dụng đất, sử dụng đất không đúng mục đích.

- Không thực hiện đúng quy định của pháp luật về quyền của người sử dụng đất.

- Nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp vượt hạn mức quy định.

- Sử dụng đất, thực hiện giao dịch về quyền sử dụng đất mà không đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

- Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.

- Gây cản trở cho việc sử dụng đất của người khác.

- Cản trở, gây khó khăn đối với việc thực hiện quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

- Lấn/chiếm/hủy hoại đất đai.

Ví dụ với hành vi lấn/chiếm đất chưa sử dụng ở khu vực nông thôn, mức xử phạt hành chính được quy định cụ thể tại Khoản 1 Điều 14 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP như sau:

Linh Phương

>> Hành vi lấn, chiếm đất có thể bị phạt tới 1 tỷ đồng

>> Các trường hợp chuyển nhượng đất đai vi phạm pháp luật