Phải công khai dự án BĐS thế chấp ngân hàng để bảo vệ người mua nhà

Dự án Saigon One Tower

Khoảng 1 năm trước, dư luận đã xôn xao với việc Công ty Tân Hoàng Thắng - chủ đầu tư dự án Rubyland bị điều tra làm rõ dấu hiệu vi phạm hình sự về việc thế chấp chung cư. Cụ thể, Tân Hoàng Thắng mang dự án thế chấp tại ngân hàng, dù chưa giải chấp đã bán nhà, bàn giao căn hộ, dẫn tới tình trạng 280 hộ dân chưa được cấp chủ quyền nhà. Bên cạnh đó, nhiều khách mua nhà tại một số chung cư Cao Ốc Xanh, The Harmona, cũng hoang mang, lo lắng trước thông tin dự án bị ngân hàng siết nợ.

Nhằm ngăn chặn việc chủ đầu tư đã bán nhà cho khách hàng nhưng vẫn mang dự án đi cầm cố hoặc vay vốn ngân hàng, chưa được giải chấp đã bán ra thị trường, Hà Nội và Tp.HCM đã quyết định công khai dự án BĐS vay vốn ngân hàng, lần lượt là 77 và 26 dự án. Nhưng trên thực tế, không phải người mua nhà nào cũng biết mình có quyền được đòi hỏi chủ đầu tư cung cấp các thông tin này. Hoặc khi đòi hỏi, chủ đầu tư từ chối trả lời, khách hàng cũng chỉ có quyền duy nhất là từ chối mua nhà tại dự án đó.

Trong khi quy định của pháp luật hiện hành về vấn đề này còn thiếu đồng bộ và lỏng lẻo. Đơn cử, Luật Kinh doanh BĐS quy định, các dự án vay vốn ngân hàng phải đăng ký tài sản đảm bảo trên hệ thống quản lý tư pháp. Nhưng Điều 142, Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 lại quy định bảo mật thông tin vay vốn của khách hàng. Điều này dẫn đến thực tế, người mua nhà rất khó tiếp cận thông tin tín dụng của dự án.

Cũng theo quy định, các dự án BĐS phải có bảo lãnh của ngân hàng mới được bán hàng, áp dụng từ ngày 1/7/2015. Tuy nhiên, nếu dự án đó chỉ cần có một căn nhà bán trước thời điểm này, thì cả nghìn căn còn lại được áp dụng theo quy định cũ, tức là không cần phải có bảo lãnh ngân hàng. Điều này làm tăng nguy cơ rủi ro, không chỉ với khách mua nhà, mà cả ngân hàng cho vay vốn.

Thực tế, phần lớn các dự án BĐS đều phải vay vốn ngân hàng. Vì vậy, để hạn chế thấp nhất rủi ro do thiếu thông tin, các ngân hàng cũng cần chủ động, tích cực phối hợp công khai, minh bạch thông tin. Vì xét đến cùng, khi dự án BĐS gặp rủi ro, ngân hàng cũng lãnh đủ. Hơn nữa, khi đặt vào thế buộc phải công khai, ngân hàng sẽ phải thận trọng hơn trong xét duyệt hồ sơ vay vốn, cũng như quản lý chặt chẽ toàn bộ quá trình giải ngân, thu hồi nợ sau đó. Những điều đó sẽ góp phần giúp hạn chế thiệt hại cho tất cả các bên tham gia giao dịch BĐS.