Những giải pháp tiết kiệm năng lượng cho nhà phố tại Tp.HCM

Theo nghiên cứu của các chuyên gia Đức, nhà phố là loại nhà có lượng điện tiêu thụ cao nhất, khoảng 805 kWh/người/năm trong khi nhà trong hẻm tiêu thụ 660 kWh/người/năm, nhà chung cư tiêu thụ 719 kWh/người/năm và nhà cho người thu nhập thấp tiêu thụ 265 kWh/người/năm. Nhằm giúp các bên liên quan tiếp cận được với các “giải pháp xanh” trong xây dựng, chúng tôi xin giới thiệu một số giải pháp tiết kiệm năng lượng trong nhà phố của nhóm tác giả nghiên cứu dự án Siêu đô thị Tp.HCM.

Giải pháp thiết kế

Khi xây dựng nhà, hình thái và hướng ngôi nhà là rất quan trọng. Theo đó, diện tích bề mặt tiếp xúc với bức xạ trực tiếp từ mặt trời cần càng nhỏ càng tốt. Cụ thể, các mặt đứng theo chiều ngắn hơn của công trình nên ở hướng Bắc - Nam. Khổ dài công trình được bảo vệ bởi các tòa nhà kế cận. Trong trường hợp không thể che chắn bề mặt tường hướng đông và tây theo cách này, các không gian khác như cầu thang, nhà kho, nhà tắm phải được bố trí ở đây. Ngoài ra, các bức tường có thể cấu trúc thành 2 lớp có khoảng trống ở giữa để thông gió. Các bề mặt hướng Đông và Tây chỉ nên có ít lỗ hổng, hạn chế mở cửa đi và cửa sổ.

Một sân vườn xanh sẽ “hạ nhiệt” cho ngôi nhà bạn đang ở. Ảnh: HUY ANH

Với các nguyên tắc thiết kế nói trên, hầu hết bức xạ mặt trời trực tiếp sẽ chỉ còn xuất hiện tại mái và bề mặt tường phía Nam. Do đó mái và tường phía Nam của tòa nhà cần phải có vùng bảo vệ chống nóng. Đối với tầng trệt, phần nhô ra và mái hắt là bộ phận kiến trúc che nắng cho công trình. Tại các tầng phía trên, ban công và lôgia có tác dụng ngăn chặn và loại bỏ khí nóng nhờ đối lưu trước khi nhiệt truyền vào không gian trong nhà. Đối với mái nhà, có thể áp dụng các nguyên tắc thiết kế như: Các tấm năng lượng mặt trời hoặc các vật liệu vỏ phản xạ 2 lớp có thể được sử dụng như một bộ phận chắn nắng chủ động; cấu trúc mái xanh và các vật liệu bề mặt sáng là giải pháp chống nóng thụ động; các kết cấu nhám tự tạo ra bóng râm cho bề mặt, đồng thời làm tăng diện tích bề mặt được làm mát vào ban đêm lên nhiều lần.

Thiết kế của ngôi nhà phải tạo lợi ích từ việc thông gió tự nhiên càng nhiều càng tốt. Đối với khí hậu nhiệt đới ẩm như Tp.HCM, thông gió tự nhiên là một cách thức rất hiệu quả, giúp tiết kiệm năng lượng và tạo cho không khí trong ngôi nhà luôn được dễ chịu. Do hướng gió chủ đạo tại Tp.HCM là hướng Đông - Bắc vào mùa khô và Tây - Nam vào mùa mưa, do đó công trình khi xây dựng có thể xoay nhẹ theo các hướng này. Để đạt được lợi ích tối ưu nhất về sự thông thoáng tự nhiên, các bề mặt công trình nên có những ô trống, cửa đi và cửa sổ càng lớn càng tốt. Tuy nhiên, phải đảm bảo có hệ thống bảo vệ hiệu quả để tránh thu nhiệt mặt trời.

Cửa hút gió vào nhà cần được đặt ở vị trí đầu gió và tại điểm thấp của phòng. Trong khi đó, cửa để gió thoát ra ngoài cần được đặt ở vị trí cuối hướng gió và ở điểm cao hơn trong phòng. Theo nhóm nghiên cứu, nếu cả 2 cửa đều được đặt ở vị trí quá cao như vẫn thấy ở nhiều ngôi nhà phố tại Tp.HCM, không khí vẫn chuyển động nhưng người sử dụng không thấy được hiệu ứng làm mát.

Nhận thức và hành động

Để có được một “ngôi nhà xanh” tiết kiệm năng lượng, ngoài thiết kế và bố trí không gian hợp lý nhằm giảm thiểu tác động tới môi trường và tiết kiệm chi phí tối đa, thái độ và hành động của người sử dụng vẫn là yếu tố cơ bản tạo ra ảnh hưởng lớn và lâu dài tới 2 mục tiêu trên. Một trong những bước dễ nhất mà mỗi người sống trong ngôi nhà có thể làm là thay đổi nhận thức và bắt đầu từ những hành động đơn giản của chính bản thân mình.

Các giải pháp trên được nghiên cứu phát triển bởi nhóm tác giả là các chuyên gia Việt Nam và Đức cùng với sự hỗ trợ kinh phí từ Bộ Giáo dục và Nghiên cứu CHLB Đức trong khuôn khổ dự án Nghiên cứu Siêu đô thị Tp.HCM “Cơ chế thống nhất quy hoạch đô thị và môi trường thích nghi với thay đổi khí hậu toàn cầu”. Với sự thấu hiểu của nhóm nghiên cứu với đời sống tinh thần và tình cảm của gia đình Việt sẽ mang đến cho bạn đọc các gợi ý cho ngôi nhà đẹp không chỉ ở bên ngoài hay công năng hợp lý, mà còn là cảm quan thẩm mỹ từng góc sống, mối liên hệ với khung cảnh thiên nhiên.

Phòng bếp là một trong những nơi được sử dụng nhiều nhất trong nhà và do đó cũng là một trong những khu vực tiêu tốn năng lượng và nước nhiều nhất. Tuy nhiên, có rất nhiều cách để thay đổi thói quen trong phòng bếp và giúp tiết kiệm các nguồn năng lượng. Chẳng hạn như rửa chén đĩa trong bồn nước xà phòng và tráng trong một bồn nước lạnh khác. Cách làm đơn giản này có thể giảm đi một nửa khối lượng nước sử dụng trong nhà bếp. Tái sử dụng nước đã rửa rau củ quả để tưới vườn cây.

Sử dụng lại tất cả các loại túi ni lông để đựng đồ hoặc làm túi rác. Nên có 2 thùng rác, một thùng đựng rác hữu cơ và một thùng đựng các loại khác (nếu có thể thì tách riêng đồ giấy và đồ ni lông để tái sử dụng hoặc tái chế).

Phòng khách là nơi bạn dành nhiều thời gian nhất cùng bạn bè và gia đình, còn phòng ngủ là nơi thoải mái nhất trong căn nhà. Ở cả 2 căn phòng này, có rất nhiều cách giúp giảm thiểu tác động tới môi trường mà vẫn giữ nguyên được tính thoải mái và tiện dụng. Để giảm tác động tới môi trường trong phòng khách, đóng cửa chớp hoặc kéo màng lại để ngôi nhà được mát bởi ánh nắng mặt trời chiếu thẳng vào cửa sổ không được che chắn có thể khiến hóa đơn tiền điện nhà bạn tăng 20%.

Những thay đổi nhỏ này khi kết hợp với nhau sẽ cùng tạo ra tác động lớn. Ngôi nhà của bạn “xanh” tới mức nào là phụ thuộc vào chính bạn.

(Theo SGGP)