Người quản lý có quyền định đoạt tài sản không?

Di chúc có ghi rõ: “Người thụ quyền phải có trách nhiệm chăm sóc chúng tôi khi còn sống và được trọn quyền sở hữu tài sản trên khi chúng tôi qua đời. Nhà này là nhà thờ tổ tiên, được truyền tử lưu tôn. Người thụ quyền không được quyền bán hoặc sang nhượng cho ai mà không có ý kiến của các thành viên trong gia đình”. Trong di chúc có chữ ký của cha mẹ và tất cả chín anh em chúng tôi.

Nay người anh cả đã làm giấy chủ quyền đứng tên tài sản đó từ hồi nào chúng tôi không được biết và anh không muốn chia đất cho các em mà có ý định để đất lại cho bốn đứa con của anh. Xin được hỏi chúng tôi có được hưởng phần đất nào trong số tài sản nói trên không? Nguyễn Thị Ngọc Tuyết

Trả lời

Di chúc chung của cha mẹ bạn đã được UBND xã chứng thực nên là di chúc hợp pháp. Do vậy, việc định đoạt di sản phải được thực hiện theo đúng nội dung của di chúc.

Theo thông tin bạn cho biết như trên có thể hiểu rằng di sản do cha mẹ bạn để lại do anh của bạn quản lý, còn trường hợp có việc chuyển nhượng hoặc phân chia thì chín anh em sẽ có quyền như nhau. Do vậy, anh cả của bạn dù đứng tên trên giấy chứng nhận thì cũng chỉ là người đại diện khai trình chứ không phải là chủ sở hữu duy nhất và nhà đất do cha mẹ bạn để lại hiện vẫn được xem là di sản thừa kế chưa chia.

Để thực hiện đúng di chúc của cha mẹ bạn và cũng để hạn chế tranh chấp về sau, tất cả anh em trong gia đình, kể cả người anh lớn, nên lập văn bản thỏa thuận về việc phân chia di sản thừa kế có chữ ký của tất cả anh em và có công chứng chứng nhận, trong đó ghi rõ việc tất cả đồng ý cử người anh cả là người đại diện đứng tên trên giấy chứng nhận.

Khi đó, các anh em có thể xin cấp lại sổ hồng mới vẫn do người anh cả đứng tên nhưng có ghi thêm nội dung “Là người đại diện của những người được thừa kế quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất” (khoản 3 điều 4 thông tư 17/2009/TT-BTNMT).

Việc ghi nhận nội dung này trên sổ hồng nhằm làm rõ việc người đứng tên không phải là chủ sở hữu duy nhất, và khi có giao dịch như chuyển nhượng hoặc tặng nhà, đất cho người khác, cơ quan công chứng và cơ quan đăng bộ sẽ yêu cầu phải có cả chữ ký của tất cả những người thừa kế còn lại.

Trong trường hợp người anh cả làm trái di chúc, tự ý chuyển nhượng hoặc tặng đất cho người khác khi chưa được sự đồng ý của những người em thì các giao dịch này sẽ bị vô hiệu. Lúc đó, những người em có quyền khởi kiện tại tòa án nhân dân cấp huyện để yêu cầu phân chia di sản thừa kế.

Thời hiệu khởi kiện là 10 năm kể từ ngày mở thừa kế, tức kể từ thời điểm mẹ của bạn mất.

Luật sư Huỳnh Văn Nông
(Theo TTO)