Người nước ngoài núp bóng mua đất: Dễ nhận biết nhưng khó chứng minh

Trong phiên chất vấn mới đây, Bộ trưởng TN&MT Trần Hồng Hà cho biết, quy định hiện hành không cho phép người nước ngoài mua đất mà chỉ được mua chung cư ở đô thị. Và đến nay, Bộ TN&MT chưa phát hiện trường hợp người nước ngoài mua đất nào.

Tuy nhiên, nhiều người cho rằng, từ nhiều năm nay, một số địa phương đã có tình trạng người Trung Quốc đứng đằng sau các thương vụ mua bán đất.

Chồng nước ngoài nhờ vợ Việt đứng tên mua đất

Kinh doanh tại một công ty bất động sản ở Đà Nẵng, chị DTT cho biết, ít ngày trước, chị gặp một người đàn ông đi cùng vợ hỏi mua đất ở quận Ngũ Hành Sơn. Chị T. nói: “Không riêng gì ven biển mà ở các khu đô thị mới trong nội thành, khách Trung Quốc rất nhiều. Có trường hợp chồng Trung Quốc mua đất rồi nhờ vợ người Việt đứng tên. Hoặc một nhóm người Trung Quốc đi coi đất cùng với một cô gái người Việt là vợ ai đó trong nhóm. Thấy đất được giá, họ bàn bạc một hồi và sau đó tôi thấy người vợ này đứng tên mua đất”.

Chị T. cũng cho hay, trước đây có một số người Việt buôn bán lặt vặt hoặc chạy xe ôm bỗng đi mua 3-5 lô đất một lần. Khi hỏi dò thì người này cho biết chỉ đứng tên mua giúp một người Trung Quốc để được trả công hậu hĩnh. Một số nhóm facebook về đất đai lâu lâu lại xuất hiện bài đăng dạng “Khách Hoa cần mua đất Đà Nẵng”…

Dễ nhận biết nhưng khó chứng minh

Tại xã Vĩnh Trung, TP. Nha Trang, người dân cho biết giá nhà đất địa phương liên tục tăng trong thời gian gần đây. Đặc biệt có một người đàn ông tên Quân đến từ Vĩnh Phúc mua khá nhiều nhà đất. Ông Cao Văn Tân (ngụ Võ Dõng, xã Vĩnh Trung) nói: “Ông này chọn mua các vị trí đẹp với giá cao. Sau khi mua nhà thì có một số người Trung Quốc đến ở”.

Một số người dân cho biết có 3 người Trung Quốc đến ở trong ngôi nhà 3 tầng mà ông Quân vừa mua. Ban ngày họ đi làm, tối về cũng đi chợ mua đồ ăn như người địa phương. Cơ quan chức năng xác định những người Trung Quốc này đến thuê chỗ ở và đã làm thủ tục lưu trú đầy đủ. Tình trạng tương tự cũng xuất hiện tại nhiều xã vùng ven của TP. Nha Trang như Vĩnh Hiệp, Phước Đồng, Vĩnh Thạnh... Tất cả đều thực hiện “đúng quy trình” dưới hình thức thuê nhà.

Là giám đốc một công ty bất động sản tại Nha Trang, ông VVN khẳng định chắc chắn có hiện tượng người Trung Quốc đứng sau người Việt mua gom nhà đất tại nhiều địa phương ven biển. Ông N. chia sẻ: “Có rất nhiều yếu tố để nhận diện hiện tượng đó. Tuy nhiên, về mặt pháp lý rất khó xác định vì mọi giao dịch, thủ tục mua bán đều do người Việt thực hiện với nhau”.

Vệt đất ven biển Ngũ Hành Sơn từng được dư luận đặt nghi vấn về việc người Trung Quốc núp bóng người Việt để mua đất. Ảnh: Tấn Việt

Môi giới Nguyễn Thành Tân cũng cho hay đã chứng kiến người Trung Quốc đi cùng với người Việt để xem mua nhà đất. Người Trung Quốc chỉ trao đổi riêng với người Việt mà không trực tiếp giao dịch. Ông Tân nói: “Khi thấy người bán nhà nghi ngại, người Việt đi cùng giải thích là họ mua rồi sẽ cho người Trung Quốc này thuê lại để mở văn phòng. Ai cũng nghĩ người Trung Quốc nhờ người Việt đứng tên hộ để mua nhà đất nhưng không có chứng cứ vì họ liên kết ngầm với nhau”.

Nhiều hiệp hội đưa ra cảnh báo

Ông Trần Đình Quý, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản tỉnh Khánh Hòa, Ủy viên Thường vụ Hiệp hội Bất động sản Việt Nam xác nhận gần đây có hiện tượng người Trung Quốc cùng với người Việt đi mua nhà đất, cơ sở kinh doanh để làm các điểm trung chuyển đưa khách du lịch Trung Quốc đến Nha Trang. Đây là những cơ sở khá rộng, còn được xây thành cơ sở kinh doanh, ăn uống, phục vụ khách Trung Quốc, phổ biến nhất là tại xã Phước Đồng.

Trong đó, nằm trên đường Nguyễn Tất Thành thuộc xã Phước Đồng, cơ sở kinh doanh BA rộng hơn 4.000m2 luôn có hàng chục xe du lịch loại lớn đưa đón khách Trung Quốc. Nằm bên trong bãi đỗ xe là hai cửa hàng rộng bán hàng lưu niệm và nệm mousse. Nằm cạnh đó là nhà hàng với sức chứa hàng trăm người.

Vốn là chủ khu đất trên, ông HHV kể: “Khi tôi bán khu đất trên, có người đề nghị tôi đứng tên hộ và sẽ được trả tiền hằng tháng để người Trung Quốc kinh doanh. Họ nói làm vậy để dễ làm thủ tục. Nhưng tôi không dám vì không biết họ làm gì. Sau đó, một người ở Hà Nội đứng ra mua đất rồi liên kết với người Trung Quốc làm ăn”.

Tại Đà Nẵng, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Đà Nẵng Đàm Quang Tuấn cũng cho biết đơn vị đã nhiều lần đưa ra cảnh báo về tình trạng người nước ngoài núp bóng mua đất. “Người nước ngoài gom đất với giá cao gây bất ổn thị trường. Đó là chưa kể vấn đề an ninh quốc phòng. Phải có sự vào cuộc mạnh mẽ từ chính quyền, cơ quan chức năng chứ để tình trạng này kéo dài thì không ổn. Hiệp hội đã cảnh báo nhiều lần rồi”, ông Tuấn cho hay.

Quy định còn nhiều kẽ hở

Gần đây, trong cuộc họp thường kỳ của UBND tỉnh Khánh Hòa, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Khánh Hòa, ông Lê Xuân Thân đã yêu cầu lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra việc lập vi bằng cho người Việt đứng tên mua nhà đất cho người nước ngoài. Theo ông Thân, nếu không kịp thời chấn chỉnh sẽ dẫn đến tình trạng hỗn loạn trong giao dịch nhà đất, dân sự, an ninh trật tự.

Ông Thân nói: “Thường trực Tỉnh ủy Khánh Hòa đã chỉ đạo thành lập ngay tổ công tác liên ngành để xem xét, giải quyết rất nhiều vấn đề liên quan đến người nước ngoài ở Nha Trang. Vấn đề đầu tiên đoàn liên ngành sẽ kiểm tra là việc mua bán nhà đất trái phép cho người nước ngoài”.

Tại Đà Nẵng, tháng 7/2016, Giám đốc Sở KH&ĐT TP. Đà Nẵng Trần Văn Sơn cũng xác nhận có nhiều nhà đầu tư nước ngoài (đặc biệt là người Trung Quốc) sở hữu đất tại Đà Nẵng bằng cách lợi dụng kẽ hở của Luật Đầu tư năm 2014 trong việc góp vốn mua cổ phần, phần vốn góp của các doanh nghiệp Việt Nam.

Bà Võ Thị Như Hoa (Đoàn Đại biểu Quốc hội Đà Nẵng, Giám đốc Sở Tư pháp thành phố) cho rằng, tình trạng trên xảy ra là do các quy định liên quan chưa chặt chẽ, còn nhiều kẽ hở. Bà Hoa ví dụ, một người Việt đứng tên mua đất sau đó góp vốn với doanh nghiệp nước ngoài để doanh nghiệp này giữ cổ phần chi phối. Hoặc ban đầu họ lập công ty cổ phần, người nước ngoài góp 49%, người Việt góp 51% rồi đi mua đất. Sau đó, cổ đông nước ngoài mua lại cổ phần của cổ đông trong nước để nắm giữ công ty và cả bất động sản đã mua.

Bà Hoa đề xuất: “Hiện chưa có quy định rõ ràng việc góp vốn bằng chứng nhận quyền sử dụng đất. Sau này khi sửa các luật liên quan phải quy định cụ thể là sở hữu vốn góp bằng tiền thì khác, tài sản thì khác, chưa kể đất đai là hàng hóa đặc biệt”.