Ngành thép 2015 chịu sức ép từ nhiều phía

Thép hợp kim giá rẻ chứa nguyên tố Bo từ Trung Quốc vẫn ồ ạt nhập về nước khiến nhiều loại thép trong nước rơi vào tình trạng cung vượt cầu. Nga cũng đang chực chờ đẩy thép vào Việt Nam theo lộ trình ưu đãi thuế quan nên các doanh nghiệp sản xuất thép sẽ tiếp tục có một năm vất vả.

Ông Đỗ Duy Thái, Tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt cho TBKTSG online biết, thời gian tới, các nhà sản xuất thép trong nước sẽ thêm lao đao nếu thời gian tới thuế nhập khẩu thép từ Nga về Việt Nam giảm theo hiệp định tự do thương mại Việt Nam - Liên minh thuế quan (VCUFTA).

Thép từ Nga ...

Nước Nga vẫn nổi tiếng về ngành thép, với tổng sản lượng đứng thứ 5 toàn cầu (hơn 70 triệu tấn/năm) với chi phí sản xuất thấp, nguồn nguyên liệu tại chỗ phong phú, công nghệ cao hơn Việt Nam …nên khả năng cao Nga sẽ tăng lượng thép nhập vào Việt Nam, ông Thái phân tích.

Còn Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA)- ông Hồ Nghĩa Dũng cho rằng, lâu nay thép từ Nga nhập vào Việt Nam chủ yếu là thép tấm, thép lá, thép hình …  vốn trong nước chưa sản xuất được chứ hầu như không có thép xây dựng.

Ngành thép trong nước tiếp tục gặp khó trong năm 2015 - Ảnh: Văn Nam

Cũng có ý kiến cho rằng, lượng thép nhập từ Nga vào Việt Nam không nhiều, chỉ khoảng 6% tổng số thép nhập khẩu, dù có giảm thuế thì tỷ lệ này cũng chỉ 10-12% nên các nhà sản xuất thép Việt Nam không nên quá lo lắng.

Tuy nhiên, theo nhận định của ông Đỗ Duy Thái thì trước biến động mất giá của đồng tiền Nga (đồng rúp) cộng với những lợi thế từ hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh hải quan Nga – Belarus – Kazakshtan rõ ràng khả năng thép Nga nhập khẩu ồ ạt hơn và bóp nghẹt doanh nghiệp trong nước là điều hoàn toàn sớm xảy ra.

 ... và từ Trung Quốc

Một khó khăn khác cũng đang đè nặng các nhà sản xuất thép trong nước lúc này chính lài thép xây dựng nhập từ ông láng giềng từ Trung Quốc. Lượng thép hợp kim giá rẻ chứa nguyên tố Bo từ nước này vẫn ồ ạt nhập vào Việt Nam, ước cả năm 2014 có thể lên đến 550.000 – 600.000 tấn. 

Trong một văn bản gởi Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và Bộ Khoa học và Công nghệ hồi cuối tháng 11/2014, Chủ tịch VSA Hồ Nghĩa Dũng đã phải lên tiếng :"Sau hơn 5 tháng thực hiện, hiệp hội thép nhận thấy việc thực hiện thông tư 44 đối với việc nhập khẩu thép hợp kim giá rẻ chứa nguyên tố Bo chưa được thực thi hiệu quả".

Ông Dũng cho rằng với chính sách của Chính phủ Trung Quốc về hoàn thuế VAT của mặt hàng thép hợp kim xuất khẩu (từ 7 - 13%), có khả năng lượng thép dây cuộn chứa Bo nhập về Việt Nam vẫn sẽ tăng trong những năm tới.

Trong vòng 11 tháng đầu năm 2014, thống kê cho thấy lượng thép các loại nhập khẩu vào Việt Nam lên đến 10,52 triệu tấn, tăng 21,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó giá nguyên liệu thép trên thị trường thế giới tiếp tục có xu hướng giảm, giao dịch ít đi. Chẳng hạn như thép phế giảm 5 – 10 đô la Mỹ/tấn so với cuối tháng 10; giá phôi thép chào tại thị trường Đông Nam Á cũng giảm từ 10 – 20 đô la Mỹ/tấn so với cuối tháng 10 …

Thêm áp lực thép trong nước

Sức ép giảm giá của nguyên liệu đầu vào và lượng thép nhập khẩu ngày càng tăng buộc các doanh nghiệp thép trong nước phải giảm giá bán. Doanh nghiệp khu vực phía Bắc giảm từ 200.000  - 350.000 đồng/tấn, miền Nam giảm khoảng 100.000 đồng/tấn và tăng chiết khấu để đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm trên thị trường.

VSA cho biết, ngành thép Việt Nam hiện nay có thể sản xuất 22 triệu tấn, gồm thép xây dựng (10,8 triệu tấn/năm); thép ống hàn (2,11 triệu tấn); tôn mạ các loại (4 triệu tấn); thép tấm cuộn cán nguội (4,8 triệu tấn) … Con số này đã vượt gấp đôi về sản lượng so với nhu cầu tiêu thụ trong nước. Một số loại thép chưa sản xuất được Việt Nam vẫn phải nhập khẩu như thép tấm cuộn cán nóng, thép hợp kim …

Theo dự báo của VSA, năm 2015 nhu cầu tiêu thụ thép trong nước vẫn chưa thể tăng nhiều: thép xây dựng đạt gần 5,97 triệu tấn (tăng 8% so với năm 2014); thép ống đạt 1,36 triệu tấn (tăng 15%); tôn mạ đạt 3,25 triệu tấn (tăng 15%); thép tấm cuộn cán nguội đạt 3 triệu tấn (tăng 15%). Tổng thể, VSA dự báo cả ngành thép năm 2015 sẽ có mức tăng trưởng 11,8% so với năm 2014.

Trước thực trạng khó khăn của ngành thép trong nước, hiệp hội thép Việt Nam đã kiến nghị các bộ ngành chức năng tiếp tục rà soát các dự án thép nhằm loại bỏ các dự án đầu tư không hiệu quả, tránh đầu tư tràn lan gây mất cân đối cung cầu thép trong nước.