Mẹ đòi lại đất đã cho có được không?

Do thiếu hiểu biết, hơn nữa lại là mẹ con nên chúng tôi cũng không làm giấy tờ và xây nhà ở bình thường như bao người dân quê tôi. Nay do mâu thuẫn giữa tôi và các em nên các em tác động tới mẹ và mẹ đòi phần đất lại. Phần đất này mẹ tôi lại cho một em khác (có viết di chúc cho em) của tôi. Em tôi yêu cầu chúng tôi dời nhà trong vòng 2 tháng. Tôi đang không biết xử trí thế nào xin được tư vấn để tôi có cái nhìn thấu tình đạt lý. Cám ơn luật sư.
 

Ảnh minh họa

Trả lời:

Tôi rất cảm thông cho tình cảnh mà bạn đang gặp phải. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này, tôi có một số ý kiến tư vấn cho bạn như sau:

Mẹ bạn cho vợ chồng bạn miếng đất để xây nhà vào năm 2000, do đó, văn bản pháp luật áp dụng trong trường hợp này là Luật Đất đai năm 1993 và Bộ luật Dân sự 1995. Theo điều 463 Bộ luật Dân sự 1995, tặng cho bất động sản phải được lập thành văn bản có chứng nhận của công chứng nhà nước hoặc có chứng thực của uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền và phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Theo thông tin bạn nêu trong thư, bạn và mẹ bạn không lập văn bản về việc cho đất. Như vậy, việc tặng cho này đã không thực hiện theo đúng quy định pháp luật. Pháp luật không công nhận việc tặng cho đất giữa mẹ bạn và bạn. Do đó, bạn không có cơ sở để chứng minh mình là chủ sử dụng của đất được tặng cho cũng như đòi lại đất. Đối với căn nhà mà bạn đã xây trên đất được tặng cho thì khi xảy ra tranh chấp, bạn chỉ có thể tìm các chứng cứ chứng minh là bạn bỏ tiền ra xây nhà để được xem xét bồi thường một khoản tiền mà thôi.

Về việc em bạn yêu cầu vợ chồng bạn phải dời nhà trong vòng 2 tháng: Theo Khoản 1 Điều 667 Bộ luật Dân sự 2005 thì di chúc chỉ có hiệu lực kể từ thời điểm mở thừa kế tức thời điểm người lập di chúc mất. Hiện nay mẹ bạn còn sống do đó em bạn chưa có quyền, nghĩa vụ gì liên quan đến thửa đất đó. Em bạn không có quyền yêu cầu bạn không được sinh sống trên thửa đất đó. Việc em bạn yêu cầu bạn phải dọn đi trong vòng hai tháng là không có cơ sở pháp luật.

Với tình huống của bạn, theo tôi, cách tốt nhất hiện tại là nên giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ gia đình.

+ Nếu mẹ bạn vẫn giữ quyết định cho bạn thửa đất đó thì hai mẹ con nên tiến hành công chứng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất, sau đó làm thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất mang tên bạn tại văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất. Đồng thời bạn làm thủ tục đăng ký quyền sở hữu ngôi nhà xây trên đất để thuận tiện cho việc sử dụng, quản lý và định đoạt tài sản của mình. Nếu mẹ bạn không cho bạn thì mẹ bạn có quyền yêu cầu lấy lại đất, bạn có quyền yêu cầu mẹ bạn thanh toán tiền xây dựng ngôi nhà mà bạn đã bỏ ra.

+ Trong trường hợp không thể giải quyết trong nội bộ gia đình thì bạn có thể gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền để được giải quyết theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, cách này không giúp bạn giữ lại được mảnh đất (vì về mặt pháp lý, mẹ bạn vẫn là chủ sử dụng thửa đất đó) mà chỉ giúp bạn đòi quyền lợi liên quan đến ngôi nhà mà bạn xây dựng.

Những tư vấn trên được đưa ra trên cơ sở phạm vi thông tin mà bạn cung cấp. Để được tư vấn một cách thấu đáo và hiệu quả hơn, bạn có thể thông tin một cách chi tiết hơn nữa về trường hợp của bạn.

Chào bạn! Chúc bạn sớm giải quyết được vấn đề này.

LS Phan Vũ Tuấn