Lào Cai: Chấn chỉnh vi phạm quy chế đô thị du lịch Sa Pa

Sa Pa là một trong những địa chỉ du lịch hấp dẫn du khách trong nước và ngoài nước. Trước đây, người Pháp đã phân chia thành từng khu vực, xây dựng tại đây hơn 200 biệt thự lớn nhỏ, làm nơi nghỉ mát, an dưỡng hấp dẫn nhất nhì xứ Ðông Dương thời ấy. Trải qua thăng trầm lịch sử, các biệt thự kiến trúc kiểu Pháp rất đẹp ở Sa Pa đã bị tàn phá, hiện chỉ còn khoảng hơn chục ngôi đã xuống cấp, nằm ở khu khách sạn Công đoàn, Trung tâm thông tin du lịch, Trạm khí tượng...

Nhằm xây dựng Sa Pa trở thành một đô thị du lịch sinh thái thân thiện, hòa hợp với cảnh quan môi trường tự nhiên và đời sống văn hóa đa dân tộc bản địa, đồng thời mang nét kiến trúc hiện đại, khoa học, UBND tỉnh Lào Cai đã hợp tác (không phải trả tiền) với các chuyên gia Trường đại học Boóc-đô 3 và chính quyền vùng A-quy-ten (Cộng hòa Pháp), suốt hai năm trời tiến hành khảo sát thực tế, đo đạc tỉ mỉ từng khu phố, căn nhà, con đường, hàng cây xanh... để quy hoạch, đưa ra quy chế đô thị Sa Pa, được Bộ Xây dựng đánh giá cao, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đô thị và thẩm mỹ kiến trúc của khu phố nhà ở, khu trung tâm, các khu phố xanh; đồng thời bảo vệ hiệu quả các danh thắng, bản làng đồng bào dân tộc thiểu số trong quá trình phát triển đô thị Sa Pa.

Quy chế đô thị Sa Pa đã được UBND tỉnh Lào Cai công bố theo Quyết định số 498/QÐ-UBND ngày 8/9/2004. Quy chế này bao gồm sáu quy tắc định hướng nhằm ngăn ngừa việc xây dựng nhà ở, khách sạn, công trình kiến trúc theo kiểu tự phát, trong đó đặc biệt khống chế nghiêm ngặt về mật độ xây dựng, chiều cao công trình và vật liệu xây dựng, để bảo vệ cảnh quan, môi trường, văn hóa đặc trưng của Sa Pa.

Cụ thể, các công trình kiến trúc, nhà ở phải có mái dốc; mật độ xây dựng tối đa từ 60 đến 80% tùy theo diện tích lô đất; đối với khu phố cổ thị trấn Sa Pa, chiều cao công trình tối đa là 14,5 m (kể cả mái), còn đối với khu ngoại vi, chiều cao công trình tối đa là 9,5 m. Theo quy chế đô thị Sa Pa 2004, cần phải phá bỏ tám công trình "phản" kiến trúc, cảnh quan ở phố Cầu Mây, Phan Xi Păng; hạ độ cao của 12 công trình do chắn tầm nhìn ở các phố Mường Hoa, Thạch Sơn, Thác Bạc...

Tuy nhiên, qua sáu năm thực hiện quy chế, không những không thực hiện được các yêu cầu trên mà tình trạng vi phạm quy chế có chiều hướng gia tăng. Do sức hút từ du lịch và các chính sách ưu đãi thu hút đầu tư của tỉnh Lào Cai, rất nhiều tổ chức, cá nhân đã "đổ tiền" vào Sa Pa xây khách sạn, nhà nghỉ, khu vui chơi giải trí... Họ mua gom đất đai của người dân, chọn lựa những vị trí đắc địa để xây khách sạn, nhà nghỉ. Chạy theo lợi nhuận, chủ đầu tư xây công trình cao tầng để tăng số phòng ốc, giảm suất đầu tư, dẫn đến vi phạm quy chế đô thị đã ban hành, thí dụ như khách sạn Mường Thanh, Grenn Bamboo...; hoặc vi phạm chỉ giới xây dựng, như khách sạn Ngôi sao phương bắc. Thấy các "đại gia" làm được, người dân địa phương cũng "làm liều" cơi nới vi phạm chỉ giới, xây nhà ống cao tầng vi phạm quy chế đô thị. Phổ biến nhất là tình trạng làm nhà không giấy phép, hoặc cố tình làm sai nội dung ghi trong giấy phép.

Theo thống kê của Phòng Quản lý đô thị Sa Pa, trong năm 2010, đã xử lý 124 công trình vi phạm, trong đó xây dựng sai giấy phép là 16 trường hợp, xây dựng không có giấy phép là 94 trường hợp. Sáu tháng đầu năm nay, đã xử lý 61 công trình, trong đó có 42 trường hợp không giấy phép và 11 trường hợp sai giấy phép. Ðây mới chỉ là những trường hợp bị xử phạt, còn nhiều trường hợp vi phạm khác san gạt đất, đục vách đá, xâm hại đến cảnh quan, môi trường chưa được xử lý hành chính.

Vấn đề làm "đau đầu" lãnh đạo và các cơ quan chức năng huyện Sa Pa hiện nay là còn tồn đọng hơn 1.000 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho người dân nhưng do diện tích nhỏ, không đáp ứng yêu cầu về chiều cao và mật độ xây dựng theo như quy chế quy định, vì vậy không thể cấp phép xây dựng nhà ở. Ðể giải quyết vướng mắc trên, UBND huyện Sa Pa, Sở Xây dựng Lào Cai và vùng A-quy-ten (Pháp) đang bàn bạc, thảo luận nhằm điều chỉnh quy chế đô thị Sa Pa 2004, cho phép thay đổi mật độ xây dựng và chiều cao kiến trúc ở một số khu vực, tuy nhiên phía Pháp chưa hoàn toàn nhất trí với những nội dung điều chỉnh nhằm hợp thức hóa cấp phép xây dựng đối với hơn 1.000 mảnh đất không phù hợp với quy chế đô thị đã ban hành, vì nếu điều này xảy ra thì một phần quy chế đô thị du lịch Sa Pa 2004 sẽ bị phá vỡ.

Phó Chủ tịch UBND huyện Sa Pa Trịnh Xuân Trường, trực tiếp phụ trách mảng xây dựng - đô thị cho biết, công tác quản lý đô thị Sa Pa đã có chuyển biến bước đầu nhưng còn nhiều bất cập, sự phối hợp giữa chính quyền thị trấn Sa Pa và cơ quan chuyên môn của huyện còn lỏng lẻo, chưa hết trách nhiệm; một số cán bộ, đảng viên chưa gương mẫu trong việc chấp hành quy chế đô thị. Huyện đang xúc tiến việc tách lực lượng quản lý đô thị khỏi cấp phòng, thành lập Ðội Quản lý đô thị trực thuộc UBND huyện, bảo đảm quy chế đô thị Sa Pa được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả.

(Theo Nhandan)