Kinh nghiệm xây dựng nhà ở xã hội từ nhiều nước trên thế giới

NOXH tại Hàn Quốc

Về chính sách, những người lần đầu tiên mua nhà và những người muốn mua nhà có thể vay vốn từ "Chương trình kế hoạch mua nhà lần đầu" với mức vay đến 70% tổng giá trị căn nhà và mức lãi suất thấp, khoảng 6 - 6,5%/năm. Chương trình cung cấp các khoản vay để những người làm công ăn lương có thu nhập thấp có thể mua nhà ở. Đối tượng có mức thu nhập thấp nhất sẽ được vay 70% giá trị căn nhà và hưởng lãi suất 3%/năm. Khoản vay từ chương trình này có thể lên đến 70% tổng giá trị căn nhà với lãi suất 5,5%/năm.

Chính phủ yêu cầu nhà đầu tư tập trung nguồn vốn xây dựng chung cư giá rẻ cho người có thu nhập thấp bằng cách hạn chế xây dựng chung cư cao cấp. Bằng cách tăng cường nguồn cung nhà, siết chặt hoạt động đầu cơ BĐS,... Chính phủ cam kết sẽ bình ổn thị trường nhà ở cho người thu nhập thấp. Các biện pháp này đã giúp đa số người dân Hàn Quốc có cơ hội được sở hữu nhà ở với mức giá phải chăng.

NOXH tại Trung Quốc

Trước năm 2008, tại Trung Quốc, làn sóng di cư ồ ạt từ nông thôn đến các thành phố lớn đã khiến Chính phủ nước này gặp khó khăn trong vấn đề giải quyết nhà ở cho người có thu nhập trung bình và thấp. Vấn đề này cơ bản đã được giải quyết nhờ những chính sách quản lý tốt như:

Về đối tượng thuê hoặc mua nhà ở do chính quyền địa phương quy định. Có 3 điều kiện áp dụng với đối tượng thuê hoặc mua nhà: có diện tích nhà ở bình quân dưới 7m2/người, thuộc diện thu nhập thấp so với thu nhập bình quân của địa phương và có tài khoản tại ngân hàng khoảng 90.000 tệ trở xuống. Điều kiện này sẽ được điều chỉnh hàng năm cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế của địa phương.

Trung Quốc có chính sách quản lý khá tốt

Về chính sách, Bộ Nhà ở lập kế hoạch xây dựng NOXH cho toàn quốc và phân bổ nguồn ngân sách mà Trung ương hỗ trợ cho các địa phương, đồng thời các địa phương cũng phải điều tiết kinh phí để xây dựng NOXH. Các công ty tham gia xây dựng NOXH sẽ được Chính phủ miễn một số loại thuế, cho vay vốn.

Về phát triển nhà ở, chủ đầu tư chỉ được phép huy động vốn của người mua nhà khi công trình xây dựng được 25% khối lượng, Nhà nước không khống chế mức huy động vốn. Người mua nhà lần đầu được Chính phủ cho vay tiền với mức tối đa bằng 80% giá trị căn hộ, 70% số tiền vay được ưu đãi về lãi suất. Chủ đầu tư được quyền lựa chọn khách hàng và trực tiếp thỏa thuận với khách hàng về việc mua bán, không nhất thiết phải bán qua Sàn giao dịch BĐS. Quá trình mua bán nhà ở được thông qua mạng website để cơ quan quản lý nhà ở kiểm soát.

Đối với nhà ở trong khu phố cũ thì thực hiện bảo tồn, Chính phủ sẽ hỗ trợ nếu chủ nhà không đủ tiền. Đối với nhà ở tại các khu vực khác thì tân trang lại. Nếu trường hợp thuộc diện phải phá dỡ để xây dựng lại thì phải xây dựng đồng bộ hạ tầng, phù hợp với tỷ lệ dân số và theo quy hoạch của cơ quan có thẩm quyền.

NOXH tại Singapore

Những năm 50, có khoảng 1/4 dân số đô thị tại Singapore chui rúc trong những khu vùng ven lụp xụp và khoảng 250.000 người khác sống trong những khu nhà phố ọp ẹp. Những khu ổ chuột này không có hệ thống vệ sinh tối thiểu, là nơi xuất phát của tội phạm và các tệ nạn xã hội.

Ngay khi chính quyền mới lên nắm quyền, năm 1960, Ủy ban Nhà ở và Phát triển (HDB) đã được thành lập và được trao quyền xây dựng, tái phát triển, xóa bỏ khu ổ chuột, tái định cư và quản lý quỹ đất ở. Từ đó, HDB đối mặt với nhiệm vụ phải cung cấp tối thiểu 11.500 căn nhà mới mỗi năm.

Đến cuối thập niên 1970, vấn đề thiếu hụt nhà ở tại Singapore
đã được giải quyết và từng bước nâng lên những cấp độ mới

Ưu tiên hàng đầu của HDB là tăng mạnh các căn hộ xây dựng trong thời gian ngắn nhất với kinh phí thấp nhất. Kết thúc chương trình 5 năm của HDB, có 53.777 căn nhà được hoàn thành. Trung bình, cứ 45 phút, một căn nhà mới được ra đời. Đó là những căn nhà có thiết kế đơn giản.

Năm 1964, chính phủ thực hiện kế hoạch “Cung cấp quyền sở hữu nhà cho người dân” để giúp người dân mua được căn hộ của chính mình dưới hình thức hỗ trợ tiền vay thế chấp lãi suất thấp và kéo dài thời gian hoàn vốn. Do đó, NOXH không còn chỉ là nhà ở cho người nghèo mà còn dành cho những người muốn có được ngôi nhà riêng theo ý mình. Đầu những năm 1970, khoảng 1/3 dân số đã có nhà ở trong các căn hộ của HDB.

NOXH tại Pháp

Từ năm 1912, Hội đồng TP. Paris đã quyết định vay vốn để xây dựng 20.000 căn nhà tại thủ đô cho người nghèo. Đến năm 1980, kinh tế Pháp suy thoái khiến ngân sách dành cho NOXH giảm, các chung cư xuống cấp trầm trọng. Dự án khôi phục NOXH được Thị trưởng TP khởi xướng, sau đó đã trở thành dự án cấp quốc gia.

Nhà nước chủ động can thiệp việc hiện thực hóa ý tưởng NOXH bằng cách đặt ra khung pháp lý cho sự hình thành chung cư xã hội, đặc biệt là xây dựng bộ tiêu chí kỹ thuật cho căn hộ trong chung cư xã hội. Dù mang tên NOXH nhưng nhà ở đó cũng có đủ các tiện nghi đáp ứng cuộc sống của người dân đô thị. Hiện, để đảm bảo quyền lợi cho người có thu nhập thấp, các công ty tư nhân chỉ được phép là nhà đầu tư thứ phát trong các dự án xây dựng nhà ở.

Để đảm bảo quỹ NOXH, mỗi khu vực sẽ được tính toán cụ thể nhu cầu NOXH, từ đó phân bổ vào các dự án. Đặc biệt, NOXH không xây dựng thành một khu vực riêng mà các dự án từ 800m2 sàn trở lên sẽ phải có tối thiểu 2 căn hộ NOXH. Mỗi địa phương phải đảm bảo số căn hộ NOXH bằng 20% tổng số căn hộ trên địa bàn.

NOXH tại Thụy Điển

Đảng Dân chủ xã hội Thụy Điển thuộc cánh tả đề xướng chương trình xây dựng nhà ở có tên “Chương trình một triệu” thực hiện trong vòng 10 năm với mục tiêu “Toàn dân phải được cung cấp căn hộ tốt với giá thành hợp lý”.

Chương trình được thực hiện kèm với chiến dịch xoá bỏ các khu tạm cư, nhà ở xuống cấp trên toàn đất nước Thụy Điển. Trong khoảng từ 1965 - 1975, Thụy Điển đã xây dựng được 1 triệu căn hộ, chiếm gần 1/3 số nhà ở hiện nay. Quỹ nhà ở của Thụy Điển đã đáp ứng đủ nhu cầu của toàn bộ người dân nước này vào thời điểm đó. Đặc biệt từ năm 2001, Thụy Điển bắt đầu đẩy mạnh việc xây dựng các căn hộ, NOXH chất lượng cao. Các căn hộ tiêu chuẩn 3 phòng được thiết kế có diện tích tối thiểu 75m2, dành cho một gia đình gồm bố mẹ và 2 con.

NOXH ở Tây Ban Nha

Thông thường NOXH được xem như dạng nhà ở có chất lượng không đảm bảo, tính thẩm mỹ không cao. Tuy nhiên, điều đó không đúng với Tây Ban Nha. NOXH tại đây đã vượt lên định kiến đó nhờ sự quan tâm của chính quyền thành phố và đội ngũ kiến trúc sư tâm huyết.