Khó khăn và giải pháp tháo gỡ cho việc cấp sổ đỏ, sổ hồng

Bộ Xây dựng báo cáo lên Ủy ban thường vụ Quốc hội về những khó khăn, vướng mắc
trong công tác cấp sổ đỏ, sổ hồng

Tình hình cấp sổ đỏ, sổ hồng nói chung

Bộ Xây dựng cho biết, trước năm 2003, việc cấp sổ đỏ, sổ hồng được giao cho ngành Xây dựng chủ trì thực hiện. Giai đoạn từ năm 2003 đến nay, việc cấp sổ đỏ, sổ hồng có giai đoạn được Chính phủ giao cho ngành Xây dựng thực hiện, có giai đoạn lại giao cho ngành tài nguyên và môi trường chủ trì thực hiện (cụ thể: từ 2003 - 2005 do ngành tài nguyên và môi trường chủ trì thực hiện theo Luật Đất đai năm 2003; từ 2005 - 2009 do ngành Xây dựng thực hiện theo quy định của Luật Nhà ở năm 2005; từ 2009 đến nay lại giao về ngành tài nguyên và môi trường chủ trì thực hiện theo Luật số 38/2008/QH12 năm 2008).

Theo quy định của Luật Đất đai 2013 và các quy định của Chính phủ hiện hành, ngành tài nguyên và môi trường chịu trách nhiệm chủ trì, triển khai thực hiện việc cấp sổ đỏ, sổ hồng; Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm tham gia phối hợp để cùng giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong liên quan đến chức năng của ngành. 

Trong thời gian qua, công tác cấp Giấy chứng nhận tại các đô thị trên cả nước đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc nên việc triển khai công tác này vẫn còn chậm. Để thúc đẩy nhanh việc cấp Giấy chứng nhận theo yêu cầu của Quốc hội, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp cùng Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính và các địa phương đề xuất lên Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải quyết (theo Văn bản số 327/TB-VPCP ngày 22/8/2013 và Văn bản số 204/TB-VPCP ngày 19/5/2014 của Văn phòng Chính phủ).

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cùng với sự quyết tâm của các bộ, ngành có liên quan và các địa phương, đến nay, nhiều khó khăn, vướng mắc đã được giải quyết. Phần lớn các địa phương đã thực hiện cấp sổ đỏ, sổ hồng đáp ứng tiến độ theo yêu cầu của Quốc hội. Tuy nhiên, vẫn còn một số địa phương, nhất là các đô thị lớn như Hà Nội, Tp.HCM, Cần Thơ vẫn chưa xử lý, giải quyết dứt điểm được các vướng mắc phát sinh, số lượng nhà ở chưa được cấp sổ đỏ, sổ hồng (nhất là nhà ở trong các dự án) vẫn còn tồn đọng nhiều.

Các tồn tại, vướng mắc nêu trên do nhiều nguyên nhân khác nhau như: Các cấp chính quyền địa phương chưa kịp thời phát hiện và xử lý dứt điểm những sai phạm của chủ đầu tư; người dân khi mua nhà cũng chưa tìm hiểu kỹ các điều kiện, các giấy tờ pháp lý, chi phí liên quan đến việc cấp sổ hồng còn cao (phí đo đạc, phí cấp Giấy chứng nhận, lệ phí trước bạ, tiền sử dụng đất...) trong khi người dân lại không có nhu cầu về giao dịch nhà ở; ngoài ra, chính quyền địa phương cũng chưa tuyên truyền, phổ biến rộng rãi các chính sách, pháp luật về cấp sổ đỏ, sổ hồng đến người dân...

Các giải pháp trong việc thực hiện cấp sổ đỏ, sổ hồng

Bộ Xây dựng đã tích cực phối hợp cùng với Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng như các bộ, ngành có liên quan đề xuất, hướng dẫn tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong việc cấp Giấy chứng nhận cho người dân. Bộ Xây dựng cũng đã chủ động đề xuất lên Quốc hội, Chính phủ ban hành các quy định xử lý các vấn đề của ngành Xây dựng có liên quan đến việc cấp sổ đỏ, sổ hồng. Cụ thể:

1. Các quy định trong Luật Xây dựng và các văn bản hướng dẫn thi hành: Nghị định số 64/2012/NĐ-CP và Nghị định số 15/2013/NĐ-CP của Chính phủ.

2. Quy định trong Luật Nhà ở năm 2015 và trong các dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở với các nội dung cụ thể như:

- Yêu cầu UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm xây dựng và phê duyệt chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương làm căn cứ cho việc chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc phê duyệt các dự án đầu tư xây dựng nhà ở, giúp cơ quan chức năng quản lý tốt các dự án, tránh việc xây dựng theo phong trào, không theo quy hoạch được duyệt;

- Quy định cụ thể những điều kiện của nhà ở (về giấy tờ pháp lý, nội dung và hình thức giao dịch...) để được công nhận quyền sở hữu về nhà ở;

- Quy định rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương, các cơ quan chuyên môn trong việc làm thủ tục cấp sổ đỏ, sổ hồng cho các chủ sở hữu nhà ở;

- Quy định việc xây dựng cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin về nhà ở, kết nối với hệ thống thông tin về đất đai để làm cơ sở cho việc cung cấp các thông tin, công khai, minh bạch các thông tin liên quan đến đất đai, dự án xây dựng nhà ở và các biến động về nhà ở cho người dân biết;

- Quy định cụ thể về việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong các lĩnh vực xây dựng và kinh doanh BĐS (quy định này cũng sẽ được Chính phủ ban hành trong một Nghị định riêng trong thời gian tới).

Kiến nghị tháo gỡ khó khăn trong công tác cấp sổ đỏ, sổ hồng

Để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong công tác cấp sổ đỏ, sổ hồng, nhằm thúc đẩy nhanh việc thực hiện trong thời gian tới, Bộ Xây dựng đưa ra một số kiến nghị sau đây:

1. Cân tiếp tục tuyên truyền, phổ biến rộng rãi các chính sách, quy định pháp luật liên quan đến việc cấp sổ đỏ, sổ hồng cho người dân biết và thực hiện.

2. Tiếp tục triển khai mạnh các giải pháp mà Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện.

3. Đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các bộ, ngành có liên quan để đề xuất các giải pháp, báo cáo để Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tháo gỡ cho các trường hợp chủ đầu tư đã thế chấp nhà ở mà lại bán nhà ở này cho người dân và trường hợp giao dịch chuyển quyền sở hữu nhà ở thông qua các hợp đồng ủy quyền;

4. Đề nghị Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu các quy định về chi phí liên quan đến việc cấp sổ đỏ, sổ hồng như: Các khoản phí, lệ phí, tiền sử dụng đất... ở mức hợp lý, phù hợp với mức thu nhập của người dân hiện nay; cho phép người dân được chậm nộp, nợ tiền sử dụng đất đến khi phát sinh giao dịch;

5. Đề nghị Đoàn giám sát báo cáo leen Ủy ban Thường vụ Quốc hội để có Nghị quyết yêu cầu các cấp ủy và chính quyền địa phương chỉ đạo, xử lý nghiêm các cơ quan, các cán bộ công chức không hoàn thành nhiệm vụ trong việc phát hiện, xử lý các vi phạm pháp luật về đất đai, thực hiện dự án và xây dựng nhà ở của chủ đầu tư, của người dân. Cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện quy hoạch, xây dựng trong các dự án phát triển nhà ở của các địa phương.