Hàng trăm dự án nhà ở xã hội ách tắc vì thiếu vốn

Tại báo cáo mới được gửi đến các vị đại biểu Quốc hội, nhằm phục vụ cho kỳ họp thứ 7 sẽ khai mạc vào sáng 20/5/2019, Bộ Xây dựng đã nêu rõ về những khó khăn trên.

Một trong những yêu cầu đối với ngành xây dựng được nêu tại nghị quyết của Quốc hội chính là đẩy mạnh phát triển mô hình nhà ở xã hội.

Báo cáo của Bộ Xây dựng nêu, hiện đã có 198 dự án với khoảng hơn 81.700 căn, đạt tổng diện tích hơn 4.085.000m2 nằm trong chương trình phát triển nhà ở xã hội tại khu vực đô thị trên cả nước được hoàn thành và đưa vào sử dụng. Đang tiếp tục thực hiện triển khai 226 dự án với khoảng 182.200 căn, đạt tổng diện tích xây dựng khoảng 9.111.000m2.

Trong đó, có 98 dự án nằm trong chương trình phát triển nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị được hoàn thành, đạt quy mô khoảng 40.700 căn hộ, tổng diện tích xây dựng khoảng 2.035m2.

Hoàn thành 100 dự án nằm trong chương trình nhà ở xã hội dành cho công nhân khu công nghiệp với quy mô khoảng 41.000 căn hộ, đạt tổng diện tích xây dựng khoảng 2.050.000m2.

Cho đến thời điểm tháng 2/2019, đã thực hiện hỗ trợ được 17.097 hộ dân trong chương trình hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão lụt khu vực miền trung.

Tiến độ của nhiều dự án nhà ở xã hội bị chậm vì nguồn vốn hạn chế

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng nhìn nhận một trong những hạn chế của thị trường bất động sản chính là nguồn cung nhà ở vẫn chưa phù hợp với nhu cầu. Cụ thể, nguồn cung nhà ở cao cấp, thiết kế diện tích lớn, giá cao vẫn đang dư thừa, trong khi sản phẩm nhà ở bình dân vốn phù hợp với nhu cầu của đại bộ phận dân cư đô thị lại rất thiếu.

Báo cáo nêu, nhu cầu nhà ở thuộc phân khúc trung cao cấp với giá bán từ 25 triệu đồng/m2 trở lên chỉ chiếm 20-30 % thị trường, tuỳ theo địa phương, đô thị và chủ yếu tập trung tại các đô thị lớn, tỷ lệ này ở các các đô thị còn lại còn thấp hơn nữa. Trong khi có tới 70- 80% nhu cầu thị trường thuộc về phân khúc nhà ở bình dân, nhà ở xã hội giá thấp với mức dưới 25 triệu đồng/m2, tuy nhiên, nguồn cung lại đang rất mất cân đối.

Theo sự nhìn nhận của cơ quan quản lý, giá cả thị trường bất động sản hiện nay, nhất là giá nhà ở chưa thực sự ổn định, chưa phản ánh đúng được giá trị thực của bất động sản, đồng thời, còn vượt quá xa so với khả năng chi trả của đại bộ phận người dân.

Về loại hình nhà ở xã hội, báo cáo nêu, sau khi giải ngân hết gói tín dụng 30.000 tỷ đồng, từ cuối tháng 12/2016 đến nay, việc triển khai chương trình nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở và nghị định số 100 của Chính phủ về phát triển và quản lý nhà ở xã hội đã bị rơi vào ách tắc.

Hầu hết tiến độ của các dự án trong tổng số 226 dự án nhà ở xã hội với khoảng 182.200 căn hộ, đạt tổng diện tích xây dựng khoảng 9.110.000m2 đang triển khai đều bị chậm hoặc tạm dừng thi công vì thiếu vốn vay. Điều này đã khiến cho nguồn cung nhà ở xã hội trên thị trường đạt mức rất thấp.

Bộ Xây dựng cho biết, do chương trình hỗ trợ chính sách nhà ở xã hội không nằm trong danh mục các chương trình được ưu tiên sử dụng vốn ngân sách Trung ương tại nghị quyết 1023 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc ban hành các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2016 -2020, nên rất khó để có thể cân đối nguồn vốn ngân sách cho phát triển nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, việc mở rộng đối tượng cần được hỗ trợ về nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật trong bối cảnh hạn chế về nguồn lực vốn cũng khiến cho nguồn cung không đáp ứng nổi cầu. Tuy đã được cải thiện, thậm chí, được nhà nước hỗ trợ thêm một phần, nhưng mức thu nhập của các hộ dân nằm trong diện có thu nhập thấp vẫn còn thấp, khiến việc trả chi phí nhà ở trở nên vô cùng khó khăn.

Ngoài ra, giữa các bộ, ngành đôi khi còn chưa phối hợp chặt chẽ với nhau, dẫn đến việc chưa kịp thời hướng dẫn người dân thực hiện chính sách. Nguồn vốn ngân sách bố trí cho phát triển nhà ở xã hội gặp nhiều khó khăn, không đáp ứng đủ nhu cầu và tiến độ dự án. Cùng với đó, cũng có không ít địa phương chưa thực sự quan tâm đúng mức đến việc phát triển nhà ở xã hội.

Trước thực tế trên, Bộ Xây dựng đã đưa ra kiến nghị, cần đẩy mạnh công cuộc cải cách các thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi để khuyến khích các doanh nghiệp cũng như người dân tích cực tham gia vào việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở thương mại có diện tích nhỏ, giá bán thấp, giúp nâng cao nguồn cung trên thị trường.

Đẩy mạnh công tác nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách đối với phát triển nhà ở xã hội và nhà ở dành cho cán bộ công nhân viên theo tinh thần của nghị quyết Trung ương 7 khoá 12, nhằm đảm bảo phù hợp điều kiện thực tế cũng là một trong những giải pháp được Bộ Xây dựng đề cập tới.

Đồng thời, Bộ cũng đề nghị Thủ tướng và Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét bổ sung vốn đầu tư công giai đoạn 2016 - 2020 để thực hiện chính sách nhà ở xã hội, giúp giải quyết tốt hơn nữa nhu cầu về chỗ ở cho người dân.