Hà Nội: Khốn đốn vì trót "ôm" chung cư cũ chờ đền bù giá cao

Từ nhiều năm nay, mỗi khi nhắc đến Khu tập thể Viện Hóa học Công nghiệp (Hà Nội ), người ta thường dùng những cụm từ khá nặng nề như “Khu tập thể gẫy xương, chờ sập ở Hà Nội”, “Khu tập thể chống nạng giữa Thủ đô”, thậm chí là “Khu tập thể đánh đu với tử thần”... Thế nhưng, nhiều người vẫn chấp nhận bỏ ra từ vài trăm triệu đến cả tỷ đồng ra để có một suất trong dãy nhà 4 tầng, diện tích mỗi phòng chỉ vẻn vẹn 18m2.

Một số người dân tại đây cho biết, mặc dù khu chung cư này chỉ dành bán cho cán bộ, công nhân viên nhưng vẫn có không ít chủ đầu tư chấp nhận giá đắt bỏ tiền ra mua lại suất căn hộ tại đây.

Đơn cử như trường hợp của gia đình chị Lê Thu Thủy. Ban đầu do điều kiện kinh tế khó khăn nên chị quyết định chọn mua chung cư cũ vì hai lý do. Một là, có thể ở ngay và không mất tiền xây dựng. Hai là, những chung cư này chắc chắn sẽ sớm được cải tạo lại, khi đó gia đình chị sẽ được đề bù với mức giá hấp dẫn hơn.

Chị Thủy ngán ngẩm cho biết: “Khi mua tôi tính chung cư cũ này chắc chỉ 5-10 năm nữa nhà nước sẽ cho cải tạo lại. Nhưng gia đình tôi ở đây đến nay đã gần 15 năm nhưng chưa bao giờ nghe nói đến việc này".

Cũng vì trót đầu tư mua chung cư cũ nên giờ đây gia đình chị Thủy đành chấp nhận sống trong cảnh nhà xuống cấp nghiêm trọng. Tường và trần nhà nứt, bong vữa hàng mảng và lúc nào cũng sống trong tình trạng nơm nớp lo sợ.

Đồng cảnh ngộ với chị Thủy, anh Nguyễn Văn Mạnh chia sẻ: "Tôi bỏ ra gần 2 tỷ đồng mua lại căn hộ chung cư cũ hơn 20m2 từ năm 2006 tại khu tập thể A1 Giảng Võ. Ban đầu tôi tính ôm chung cư cũ gần cơ quan làm việc, gần trường học, giá chắc chắn sẽ lên, khi đó bán đi để mua chỗ mới nhưng ở lâu mới thấy cuộc sống chẳng khác nào địa ngục.

Anh Mạnh cho biết, cả dãy 4 tầng này được xây dựng từ thời kỳ bao cấp, khoảng những năm 1960. Đến nay, chung cư này đã có tuổi đời hơn 50 năm, nhiều hạng mục đều xuống cấp nghiêm trọng. Tường nhà đang bong tróc từng mảng, dù không mưa nhưng trên trần nhà đâu đâu cũng thấm, dột, các chi tiết sắt thép hoen gỉ, các dầm bê tông và cốt pha bị mục ruỗng.

“Mùa mưa thì nhà ẩm thấp, mùa hè thì như lò bát quái. Hành lang dây điện, nước, ống nước thải chằng chịt như mạng nhện. Cả tầng hơn 10 căn hộ có 2 – 3 khu vệ sinh dùng chung rất khổ sở. Khu nhà lúc nào cũng tối tăm, bí bách", anh Mạnh than thở.

Tuy phải sống trong điều kiện như vậy nhưng theo anh Mạnh, nhiều người dân vẫn chấp nhận cố thủ ở đây vì hai lý do. Một là chung cư này gần trung tâm, đi lại thuận tiện, chỗ làm và chỗ học có sẵn. Hai là, do nằm ngay trong “khu đất vàng” nên dù là chung cư cũ nát, giá nhà đất tại đây vẫn gần 100 triệu đồng/m2. Đó chính là lý do ai cũng muốn giữ lại.

Bà Sáu, người dân sống tại khu nhà A1 Giảng Võ cho biết, mỗi m2 ở đây được định giá từ 80 triệu đồng mà không ai muốn bán vì sợ thiệt khi Nhà nước giải tỏa, sẽ được đền bù với giá cao hơn giá thị trường.

Khu tập thể Giảng Võ đang xuống cấp trầm trọng

Sau 10 năm, mới có 1% chung cư cũ tại Hà Nội được cải tạo

Thống kê cho thấy, TP. Hà Nội hiện có khoảng 1.500 chung cư cũ, quy mô từ 2 - 5 tầng, hầu hết được xây dựng từ năm 1960 đến cuối những năm 1980. Chung cư cũ tập trung nhiều nhất tại các quận: Đống Đa, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Thanh Xuân, Hai Bà Trưng,…

Hiện các chung cư này đã hết niên hạn sử dụng do đều được xây dựng cách đây vài chục năm, nguy cơ xảy ra sự cố rất lớn. Trong khi ở hầu hết các khu chung cư cũ, nhiều hộ dân tiến hành cải tạo, sửa chữa, cơi nới, khiến tình trạng xuống cấp diễn ra nhanh hơn.

Từ năm 2005, TP. Hà Nội đã có nghị quyết về cải tạo, xây mới các khu chung cư cũ trên địa bàn. Năm 2013, thành phố tiếp tục ban hành nghị quyết về một số biện pháp xây lại các khu chung cư cũ, nhà cũ xuống cấp.

Tuy nhiên, ngay cả khi đã có nghị quyết về cải tạo, xây mới chung cư cũ thì việc tiến hành cải tạo, xây mới cũng không hề đơn giản. Sau 10 năm triển khai, đến nay Hà Nội mới chỉ cải tạo được 14 chung cư cũ, đạt 1%.

Việc cải tạo lại chung cư cũ trên thực tế chỉ được thực hiện theo phương thức xã hội hóa, chủ yếu nguồn lực dựa vào việc cân đối tài chính của dự án. Nhà nước chỉ hỗ trợ về công tác quy hoạch, chuẩn bị đầu tư và một số hạng mục hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu.

Trong khi đó, phần lớn các khu chung cư cũ lại tập trung ở khu vực nội thành, bị hạn chế phát triển dân cư theo Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2020 tầm nhìn đến năm 2050, khiến chủ đầu tư không mấy mặn mà. Hơn nữa, cơ chế đền bù chưa hợp lý cũng khiến việc cải tạo chung cư cũ gặp khó.