Đòi chia ngôi nhà trên mảnh đất của người khác

Bố mẹ em đã mất được một thời gian, 1 năm sau thì ông bà em mất. Hiện giờ, các chú em đòi chia tài sản và chia cả ngôi nhà trên mảnh đất ông bà đã cho bố mẹ em. Vậy em có phải chia cho các chú không? Xin nói thêm, toàn bộ đất đai tài sản của gia đình em hiện đều đứng tên bố mẹ em chứ không liên quan gì đến ông bà em.

Trả lời:

1. Xác định người thừa kế được hưởng di sản do bố mẹ để lại

Hai mảnh đất đứng tên bố mẹ bạn mà khi bố mẹ bạn mất không để lại di chúc thì di sản được chia thừa kế theo pháp luật. Căn cứ theo thông tin bạn cung cấp thì mảnh đất mà bố mẹ bạn được ông bà bạn tặng cho hiện nay đã đứng tên bố mẹ bạn, vì vậy khoản 2 điều 467 Bộ luật dân sự 2005 quy định như sau: Hợp đồng tặng cho bất động sản có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký; trường hợp bất động sản không phải đăng ký quyền sở hữu thì hợp đồng tặng cho có hiệu lực tính từ thời điểm chuyển giao tài sản. Như vậy thì việc tặng cho tài sản là mảnh đất trên giữa ông bà bạn và bố mẹ bạn đã có hiệu lực tính từ thời điểm bất động sản trên mang tên của bố mẹ bạn.

Do đó, khi bố mẹ bạn mất thì tài sản trên là di sản thừa kế của bố mẹ bạn. Điểm a khoản 1 điều 676 Bộ luật dân sự 2005 quy định: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: Chồng, vợ, cha đẻ, mẹ đẻ, mẹ nuôi, cha nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

Khi bố mẹ bạn mất thì di sản thừa kế được chia đều cho những người thừa kế thứ nhất gồm ông bà bạn, bạn và con đẻ, con nuôi của bố mẹ bạn.

Hiện giờ, các chú em đòi chia thừa kế ngôi nhà của bố mẹ em đứng tên. Ảnh minh họa

2. Chia di sản thừa kế theo pháp luật

Khi cha mẹ của bạn chết, ông, bà nội của bạn vẫn còn sống nên theo điểm a khoản 1 Điều 676 BLDS 2005 thì những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất được hưởng 1 nửa giá trị căn nhà của cha bạn gồm 03 người: Ông nội của bạn, bà nội của bạn và bạn, như vậy là mỗi người được hưởng 1/6 giá trị căn nhà; đồng thời những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất được hưởng 1 nửa giá trị căn nhà của mẹ của bạn là 01 người: Bạn (giả sử ông bà ngoại của bạn đã chết trước khi mẹ bạn qua đời).

Do vậy, phần tài sản mà ông nội của bạn được hưởng trên phần di sản của cha của bạn để lại, tương đương 1/6 giá trị căn nhà.

Khi ông nội của bạn chết và không để lại di chúc thì 1/6 giá trị căn nhà này sẽ được chia thừa kế theo pháp luật cho các người con còn lại của ông nội, bà nội của bạn bởi những người này thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 676 BLDS 2005.

Theo phân tích ở trên có thể thấy, kỷ phần mà bạn được thừa kế là lớn hơn rất nhiều so với kỷ phần mà các con của ông, bà nội bạn được hưởng.

Hiện giờ, các con của ông, bà nội bạn đòi bán căn nhà đó để chia thừa kế, trong khi bạn muốn giữ lại căn nhà thì theo quy định tại khoản 2 Điều 685 BLDS 2005, bạn có thể thỏa thuận với họ về việc định giá căn nhà để xác định giá trị bằng tiền của phần tài sản của mỗi người, sau đó bạn thỏa thuận thanh toán cho họ để các bạn sở hữu căn nhà này.

Nếu như các bên không thỏa thuận được thì vụ việc trở thành tranh chấp và có quyền yêu cầu tòa án giải quyết căn cứ theo Luật Đất Đai 2013, Điều 203. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai.

Cụ thể, tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành thì được giải quyết như sau:

Trường hợp tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án nhân dân giải quyết;

Tư vấn bởi Luật sư Phạm Thị Bích Hảo
(Công ty luật TNHH Đức An, Thanh Xuân, Hà Nội)