Doanh nghiệp thép Việt Nam lo tự vệ để tránh suy kiệt

Ngành thép năm 2015 đã chứng kiến một lượng thép khổng lồ được nhập khẩu về thị trường trong nước với sản lượng lên đến 15,098 triệu tấn, tăng 28,3% so với cùng kỳ năm 2014, đạt giá trị khoảng 7,3 tỷ USD.

Thép nhập khẩu ngập tràn với giá rẻ đang là mối đe dọa lớn với những doanh nghiệp nội địa. Bởi vậy, năm nay, cùng với tiết giảm tối đa chi phí đầu vào, đẩy mạnh sản xuất, mối lo lớn của những doanh nghiệp nội là làm thế nào chống chọi với hàng nhập khẩu. Trong đó, nhiều doanh nghiệp thép đang đề nghị các cơ quan chức năng bảo vệ ngành thép nội địa bằng các biện pháp tự vệ.

Tổng giám đốc Công ty CP Tôn Đông Á Nguyễn Thanh Trung nhận định, lượng thép nhập khẩu năm vừa qua đã tăng gần 30% với hơn 15 triệu tấn, nếu không có các giải pháp ngăn chặn kịp thời, nhiều doanh nghiệp nội địa sẽ bị ép đến suy kiệt. Cần có phương án phản ứng nhanh và mạnh để bảo vệ sản xuất nội địa.

Thêm nữa, lượng sắt thép các loại nhập khẩu vào nước ta trong năm vừa qua chủ yếu có xuất xứ từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan. Trong đó, sắt thép từ Trung Quốc chiếm đến hơn 50% với giá rẻ.

Đứng trước sự đổ bộ của thép nhập khẩu đang ngày càng lớn, trong các ngày cuối tháng 12/2015, bốn “ông lớn” ngành thép là Công ty CP Gang thép Thái Nguyên, Công ty CP Thép Hòa Phát, Công ty CP Thép Việt Ý và Công ty TNHH MTV Thép Miền Nam đã đệ đơn đến Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công thương) đề nghị áp dụng tự vệ với mặt hàng thép dài và phôi thép nhập khẩu vào Việt Nam.

Năm nay được nhận định vẫn là năm đầy khó khăn đối với ngành thép. Ảnh: Chí Cường

Các doanh nghiệp này cho biết, thời gian gần đây đã có sự gia tăng bất thường và đột biến về nhập khẩu hàng hóa thuộc đối tượng điều tra. Theo đó, lượng phôi thép nhập khẩu từ gần 600.000 tấn năm 2014 đã tăng lên thành 1,5 triệu tấn trong năm vừa qua. Thép dài nhập khẩu từ gần 830.000 tấn năm 2014 cũng đã tăng lên hơn 1,2 triệu tấn năm vừa qua. Việc đó đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành thép nội địa, làm giảm thị phần, công suất, lợi nhuận, khiến lao động bị mất việc làm.

Với sản phẩm phôi thép, bốn doanh nghiệp trên hiện chiếm gần 40% tổng sản lượng sản xuất nội địa. Đối với sản phẩm thép dài, những công ty này chiếm đến hơn 34% tổng sản lượng sản xuất. Giai đoạn điều tra đã xác định thiệt hại được tính từ ngày 1/1/2012-30/9/2015.

Thông tin trong hồ sơ cũng cho thấy, lượng bán hàng trong nước của sản phẩm phôi thép của ngành sản xuất nội địa tăng từ 5-10% năm vừa qua trong khi lượng hàng hoá nhập khẩu tăng từ 150-160% cùng kỳ năm 2014. Bốn doanh nghiệp nộp hồ sơ cho rằng, điều đó đã làm suy giảm nghiêm trọng thị phần của ngành sản xuất phôi thép nội địa, ảnh hưởng tới tình hình kinh doanh, lợi nhuận...

Vì thế, bên nguyên đơn đề nghị Bộ Công thương áp mức thuế tự vệ tạm thời là 45% đối với phôi thép, 33% đối với sản phẩm thép dài sản xuất từ phôi thép nhập khẩu mà không phân biệt nước xuất khẩu trong thời gian 200 ngày nhằm tháo gỡ khó khăn cho nguyên đơn và bảo đảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm thép dài và phôi thép sản xuất nội địa.

Sau khi tiến hành xem xét hồ sơ, Bộ Công thương đã xác nhận đơn yêu cầu là hợp lệ và đầy đủ theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Công thương đã ký Quyết định số 14296/QĐ-BCT về vấn đề điều tra áp dụng biện pháp tự vệ đối với sản phẩm thép dài và phôi thép nhập khẩu vào Việt Nam.

Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho biết, quy mô ngành thép của Trung Quốc quá lớn nên buộc phải tiêu thụ bằng cách đẩy mạnh xuất khẩu, hiện tượng này không chỉ gây khó khăn cho nước ta mà cho cả EU…

Căn cứ vào tình hình cung cầu thép thế giới, VSA nhận định, giá thép xây dựng trong năm nay sẽ khó có khả năng nhích lên vì cung đang quá dư so với cầu và quốc gia có sản lượng thép lớn như Trung Quốc vẫn đang tiến hành chính sách đẩy mạnh xuất khẩu. VSA cũng đề nghị doanh nghiệp thép trong nước liên kết chặt chẽ để gia tăng tính cạnh tranh, bảo vệ sản xuất nội địa trước sự xâm lấn của hàng nhập khẩu.