Dẹp nhà siêu mỏng, siêu méo: Cần chú ý từ khâu lập quy hoạch

Công tác quản lý đô thị chưa tốt

Về tình trạng này, Tiến sĩ Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam lý giải, vấn đề then chốt là do công tác quản lý quy hoạch kiến trúc, chỉnh trang đô thị làm chưa tốt.

Việc thiết kế đô thị, lập quy hoạch chi tiết hai bên tuyến đường chưa tính toán kỹ dẫn đến diện tích đất còn lại của nhiều mảnh đất sau khi GPMB không đủ điều kiện để xây dựng. Khi làm đường, Nhà nước chỉ đền bù vừa đúng chỉ giới đường, phần đất còn lại vừa mỏng vừa méo nên không dễ bán.

Đồng thời, việc hợp thửa, hợp khối cũng rất khó khăn do chưa có một cơ quan trung gian nào đứng ra thỏa thuận giá giữa chủ nhà có đất siêu mỏng, siêu méo ở phía trước và chủ nhà ở phía sau.

Trong khi đó, lãnh đạo Sở QH-KT Hà Nội cho biết, theo quy định, các trường hợp không đáp ứng đủ tiêu chuẩn để cấp phép xây dựng buộc phải hợp thửa với hộ liền kề đủ tiêu chuẩn. Chính quyền địa phương phải lên phương án thu hồi cho mục đích công cộng nếu các hộ dân không thỏa thuận được phương án hợp thửa.

Nhưng để thu hồi cần phải có tiền đền bù và GPMB, mà nguồn vốn này là rất lớn khi nhà siêu mỏng, siêu méo đều nằm tại mặt đường đắc địa. Riêng tại quận Đống Đa, số tiền đền bù đã được ước tính lên đến hơn 10 tỷ đồng.

Tình trạng nhà siêu mỏng, siêu méo xuất hiện nhiều tại các con phố lớn như Ô Chợ Dừa - Hoàng Cầu, Kim Liên - Xã Đàn, Thanh Nhàn… Những tuyến phố này có những ngôi nhà hình thù kỳ dị do diện tích chỉ còn 3-5m2, thậm chí chỉ còn bức tường dày 12cm nhưng chủ nhân nhất quyết không đồng ý hợp thửa với hộ liền kề.

Trong khi những ngôi nhà siêu mỏng, siêu méo cũ chưa được xử lý thì hàng trăm công trình khác lại tiếp tục xuất hiện tại quận Hai Bà Trưng, Ba Đình, Cầu Giấy, Tây Hồ khi dự án đường Trần Phú - Kim Mã, Vành đai 2 (đoạn đường Nhật Tân - Xuân La - Bưởi); đường Thanh Nhàn vừa được đưa vào sử dụng.

Riêng phường Xuân La (Tây Hồ) và Nghĩa Đô (Cầu Giấy) đã có hơn 10 nhà siêu mỏng, siêu méo. Đoạn đường Trần Phú - Kim Mã dài chừng 600m, cũng xuất hiện 3 công trình siêu mỏng. Đường Nguyễn Văn Huyên cũng có những ngôi nhà tạm chỉ rộng 1,7-3m2. Đường Thanh Nhàn cũng có đến gần 10 công trình siêu mỏng, siêu méo…

Phải thay đổi cách thức phát triển đô thị

Một số chuyên gia quy hoạch đô thị cho biết, Hà Nội phải thay đổi cách tổ chức phát triển đô thị để có thể giải quyết tận gốc vấn đề trên. Theo đó, cần phải có một dự án tái phát triển cả một khu vực đô thị, cần quan tâm tới diện tích đất hai bên đường thay vì chỉ làm riêng một con đường.

Nhiều người lo ngại về kinh phí GPMB cả một khu đô thị lớn, nhưng việc GPMB này giải quyết được rất nhiều vấn đề. Sau khi con đường được hình thành, Nhà nước sẽ phân lô, đấu giá hoặc đấu thầu việc sử dụng đất hai bên đường. Khi đó sẽ không còn tình trạng chủ nhà đằng trước và đằng sau không thống nhất được phương án hợp thửa, hợp khối kéo theo những ngôi nhà siêu mỏng, siêu méo.

Theo Tiến sĩ Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam, để chấm dứt tình trạng trên, giải pháp căn bản không chỉ nằm ở vấn đề nguồn vốn, mà mấu chốt là ngay từ khâu quy hoạch thành phố đã cần phải tính đến vấn đề này.

Thay vì giải quyết từng trường hợp khi dự án đã được hoàn thiện, các cơ quan chức năng cần phát hiện ra những nhà siêu mỏng, siêu méo có thể hình thành ngay từ khi bắt đầu lập dự án, từ đó trao đổi để người dân thỏa thuận với nhau.

Nếu người dân không tự thỏa thuận được thì Nhà nước phải can thiệp bởi sau khi GPMB, giá đất mặt phố tăng chóng mặt, việc hợp thửa, hợp khối cũng rất phức tạp, có thể dẫn đến khiếu kiện.

Báo cáo của UBND TP. Hà Nội cho thấy, trước năm 2015, toàn thành phố có hơn 300 trường hợp nhà siêu mỏng, siêu méo. Và hiện nay, con số này đã giảm còn 132 trường hợp. Tuy nhiên, ngần ấy căn nhà có dẹp được trong thời gian tới hay không vẫn là câu hỏi chưa có câu trả lời?