Đất bị trưng dụng trái pháp luật, người dân cần làm gì?

Vợ chồng ông Hùng có 01 thửa đất diện tích 500m2 ở Thanh Chương, Nghệ An. Trong đó, 350m2 là đất ở và 150m2 là đất nông nghiệp đã được cấp sổ đỏ đứng tên 2 vợ chồng. Đầu tháng 5 vừa qua, UBND xã vừa gửi cho gia đình ông Hùng văn bản với nội dung: Chủ tịch UBND xã quyết định trưng dụng phần diện tích đất nông nghiệp nêu trên của gia đình ông Hùng để tổ chức hội chợ, hứa sẽ trả lại cho đến khi hội chợ kết thúc.

15 ngày sau khi có quyết định trưng dụng, hội chợ bế mạc xong xuôi. Tuy nhiên đến nay đã hơn 6 tháng, phía UBND vẫn chưa giao trả đất cho gia đình ông Hùng. Ông Hùng đã lên trực tiếp UBND xã để hỏi nhưng phía UBND cứ lảng tránh hết lần này đến lần khác khiến gia đình ông không có đất để sử dụng.

Ông Hùng thắc mắc việc UBND xã ra quyết định trưng dụng đất của gia đình mình để làm hội chợ có hợp pháp hay không? Nếu có thì đến nay, việc UBND xã chưa ban giao lại đất cho gia đình có đúng quy định pháp luật không và gia đình ông phải làm gì để đòi lại được thửa đất đó?

1. 1. Việc UBND xã ra quyết định trưng dụng đất làm hội chợ là trái pháp luật, trái thẩm quyền

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 72 Luật Đất đai 2013, chỉ những người sau mới có thẩm quyền ra quyết định trưng dụng đất của cộng đồng dân cư/tổ chức/cá nhân/ hộ gia đình (Người có thẩm quyền trưng dụng đất không được phân cấp thẩm quyền cho người khác): Bộ trưởng các Bộ (ví dụ Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Công Thương...), Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Chủ tịch UBND cấp huyện.

Đối chiếu với quy định nêu trên thì Chủ tịch UBND xã không có thẩm quyền ban hành quyết định trưng dụng đất của gia đình ông Hùng. Ngoài ra, quy định tại Khoản 1 Điều 72 Luật đất đai 2013 cũng nêu rõ: Nhà nước chỉ được phép trưng dụng đất trong trường hợp thật cần thiết để thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh hoặc trong tình trạng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, phòng, chống thiên tai. Theo đó, việc UBND xã trưng dụng đất của gia đình ông Hùng để phục vụ cho việc tổ chức hội chợ đang trái với quy định pháp luật.

Đó là chưa kể theo thông tin ông Hùng cung cấp thì 15 ngày ngay sau khi có quyết định trưng dụng, hội chợ đã được tổ chức xong nhưng đất vẫn chưa được hoàn trả về cho gia đình. Trong khi đó, Khoản 4 Điều 72 Luật đất đai 2013 quy định thời hạn trưng dụng đất là không quá 30 ngày kể từ khi quyết định trưng dụng có hiệu lực thi hành. Khi hết thời hạn này thì người có thẩm quyền quyết định trưng dụng đất phải ban hành quyết định hoàn trả đất trưng dụng và gửi cho người có đất bị trưng dụng và phải tô chức bồi thường về thiệt hại do trưng dụng đất cho gia đình bạn. Đồng nghĩa với việc UBND xã chưa bàn giao lại đất cho gia đình ông Hùng sau khi hội chợ kết thúc cũng là trái quy định pháp luật.

Tóm lại, từ những căn cứ được viện dẫn ở trên, có thể thấy việc UBND xã tự ý ban hành quyết định trưng dụng đất của gia đình ông Hùng để tổ chức hội chợ và cho đến nay vẫn chưa bàn giao lại là trái quy định pháp luật, xâm phạm nghiêm trong đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình ông Hùng.

Người dân có thể khởi kiện nếu đất bị trưng dụng trái pháp luật. Ảnh minh họa: Internet

2. 2. Phải làm gì để có thể lấy lại thửa đất bị trưng dụng trái pháp luật?

Tư vấn về hướng giải quyết khi rơi vào tình huống như gia đình ông Hùng, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám Đốc Công ty Luật TGS - (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho biết: “Theo Điều 204 Luật đất đai 2013, người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai. Việc khiếu nại sẽ được tiến hành theo quy định của Luật Khiếu nại.

Như vậy trong trong trường hợp này, ông Hùng có thể khiếu nại trực tiếp lên Chủ tịch UBND xã đối với quyết định của UBND xã về việc trưng dụng đất và ban hành quyết định trái thẩm quyền, trưng dụng đất không đúng quy định pháp luật và hành vi không bàn giao lại đất sau khi thực hiện xong mục đích trưng dụng đất và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn (Luật TGS) tư vấn về hướng giải quyết khi đất bị trưng dụng trái pháp luật.

Cũng theo luật sư Nguyễn Văn Tuấn, trong thời gian 30-45 ngày, Chủ tịch UBND xã có trách nhiệm ban hành quyết định giải quyết khiếu nại đến ông Hùng. Trường hợp ông Hùng không đồng ý với quyết định này, hoặc đã hết thời hạn 45 ngày mà phía Chủ tịch UBND xã không giải quyết khiếu nại thì ông Hùng có thể khiếu nại lần hai lên chủ tịch UBND huyện hoặc khởi kiện vụ án hành chính.

Linh Phương

>> Trưng dụng đất là gì? Quy định về việc bồi thường khi trưng dụng đất

>> Khiếu nại đất đai: Ai có quyền và làm sao để được thụ lý giải quyết?