Áp dụng mô hình liên thông 3 thủ tục: Công chứng, nhà đất và thuế

Liên thông để sửa chữa bất cập

Do thiếu sự liên thông về thủ tục hành chính giữa công chứng, đăng ký quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và thuế nên hiện nay người dân phải thực hiện nhiều thủ tục riêng lẻ khác nhau tại các cơ quan, tổ chức như Văn phòng đăng ký đất đai, Tổ chức hành nghề công chứng, cơ quan thuế, kho bạc,… mất rất nhiều thời gian.

Ngoài ra, việc thực hiện từng thủ tục riêng lẻ ở các tổ chức, cơ quan nói trên không chỉ làm phát sinh nhiều thủ tục con gây phiền phức cho người dân, mà còn dẫn đến sự chia cắt thông tin gây khó khăn cho hoạt động quản lý nhà nước và có thể tạo điều kiện cho tiêu cực, tranh chấp liên quan đến BĐS.

Thậm chí, có những trường hợp tổ chức, cá nhân, dù đã ký kết hợp đồng, giao dịch tại tổ chức hành nghề công chứng nhưng sau đó không làm các thủ tục tiếp theo tại Văn phòng đăng ký đất đai, vì vậy Văn phòng đăng ký đất đai không cập nhật được thông tin biến động về quyền sử dụng đất, cơ quan thuế cũng không thu được thuế đối với các hợp đồng, giao dịch này…

Vì vậy, Bộ Tài chính cùng với Bộ Tài nguyên - Môi trường và Bộ Tư pháp đã xây dựng dự thảo Thông tư liên tịch hướng dẫn thực hiện liên thông các thủ tục hành chính về công chứng, đăng ký quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và thuế để sửa chữa những bất cập nói trên.

Cụ thể, dự thảo quy định đầu mối tiếp nhận và trả kết quả giải quyết chuỗi các thủ tục hành công chứng, đăng ký quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và thuế chính là tổ chức hành nghề công chứng.

Theo đó, người yêu cầu công chứng nộp hồ sơ yêu cầu công chứng và hồ sơ thực hiện thủ tục đăng ký biến động về đất đai và hồ sơ thực hiện nghĩa vụ tài chính tại tổ chức hành nghề công chứng. Tổ chức hành nghề công chứng tiến hành tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ và thực hiện công chứng.

Những bất cập liên quan đến các thủ tục hành chính giữa công chứng, đăng ký quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và thuế đang được các cơ quan chức năng phối hợp điều chỉnh. Ảnh: Q.Thư

Đối với trường hợp cần thiết, Tổ chức hành nghề Công chứng sẽ gửi Phiếu yêu cầu cung cấp thông tin địa chính đến Văn phòng đăng ký đất đai để yêu cầu cung cấp thông tin về thửa đất. Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ khi nhận được yêu cầu cung cấp thông tin, Văn phòng đăng ký đất đai cung cấp thông tin gửi Tổ chức hành nghề công chứng.

Trong trường hợp thực hiện quyền của người sử dụng đất đối với một phần thửa đất thì tổ chức hành nghề công chứng gửi phiếu yêu cầu đo đạc, hợp thửa, tách thửa, hoặc phiếu yêu cầu kiểm tra bản trích đo địa chính của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình đến Văn phòng Đăng ký đất đai. Trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ khi nhận được phiếu yêu cầu đo đạc địa chính (hợp thửa, tách thửa), Văn phòng đăng ký đất đai sẽ đo đạc địa chính để chia, tách thửa đất, sau đó gửi kết quả đến tổ chức hành nghề công chứng để bổ sung và hoàn thiện số liệu vào hợp đồng, giao dịch trước khi thực hiện chứng nhận hợp đồng, giao dịch.

Sau khi công chứng hợp đồng giao dịch, tổ chức hành nghề công chứng chuyển hồ sơ tới Văn phòng đăng ký đất đai (hoặc Bộ phận một cửa theo quy định của từng địa phương). Với những trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ tài chính mà người yêu cầu công chứng ủy quyền cho tổ chức hành nghề công chứng nộp thay thì tổ chức hành nghề công chứng thu tiền tạm ứng và ghi biên lai tạm thu để làm cơ sở thanh toán, thực hiện nộp tiền.

Cuối cùng, tổ chức hành nghề công chứng thực hiện việc trả kết quả của chuỗi thủ tục liên thông cho người sử dụng đất.

Ích lợi của việc liên thông

Bộ Tư pháp cho rằng, việc áp dụng mô hình liên thông thủ tục công chứng, đăng ký quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất và thuế sẽ giúp các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình tối giản số lần đi lại làm thủ tục hành chính. Cụ thể, thay vì phải đi lại 7 đến 8 lần như hiện nay thì chỉ phải đi đến duy nhất 1 đầu mối là tổ chức hành nghề công chứng để nộp hồ sơ và nhận kết quả.

Đồng thời, phía tổ chức hành nghề công chứng thực hiện ủy quyền của tổ chức, cá nhân, hộ gia đình cũng rút ngắn số lượt đi, về so với quy định hiện tại mà người dân phải làm, theo đó: Không phải chứng thực các giấy tờ liên quan tại UBND cấp xã; không phải làm thủ tục tách thửa, hợp thửa riêng biệt trước khi đăng ký biến động; không phải xin xác nhận của đơn vị vào hóa đơn, chứng từ đã nộp tiền sử dụng đất (nếu có); tạo điều kiện cho phép người nộp thuế lựa chọn thực hiện nộp thuế ở một số cơ quan được ủy nhiệm thu thuế; trong trường hợp thực hiện quyền đối với một phần thửa đất, tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng đất lựa chọn dịch vụ đo đạc địa chính của Văn phòng đăng ký đất đai hoặc chủ động nộp bản trích đo địa chính.

Do tổ chức hành nghề công chứng sẽ luân chuyển hồ sơ đến cơ quan có thẩm quyền nên sẽ giảm bớt được các hồ sơ trùng lặp hoặc không cần thiết. Chung quy, chi phí thực hiện một quy trình thủ tục liên quan tới đăng ký quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất giảm đáng kể.

Mặt khác, quy trình liên thông cũng khắc phục được tình trạng không công nhận lẫn nhau kết quả giải quyết thủ tục giữa các cơ quan. Vì theo mô hình liên thông, thay vì tổ chức, cá nhân, hộ gia đình phải thực hiện thủ tục tách, hợp thửa trước khi thực hiện đăng ký biến động, thì tổ chức hành nghề công chứng sẽ liên hệ với Văn phòng Đăng ký đất đai để đo đạc thực địa hoặc kiểm tra bản trích đo địa chính của người dân sau đó mới chứng nhận hợp đồng.

Đặc biệt, mô hình liên thông này còn hạn chế thất thoát thuế cho nhà nước và tăng cường quản lý, theo dõi biến động đất đai theo hướng có một cơ quan đứng ra làm đầu mối hướng dẫn thực hiện chuỗi thủ tục cho người dân, hạn chế tình trạng do không hiểu quy định hoặc ngại làm thủ tục vì nhiều giấy tờ, trình tự phức tạp mà không thực hiện các thủ tục tiếp theo, chỉ dừng lại ở công chứng hợp đồng khi có nhu cầu chuyển nhượng lại hủy hợp đồng mua bán nhà, chuyển nhượng quyền sử dụng đất ban đầu, khiến nhà nước thất thoát thuế.