Anh em ruột kiện nhau ra tòa vì tranh chấp nhà có sổ đỏ ghi tên hộ

Anh Đông cho biết: "Sổ đỏ nhà tôi là sổ đỏ hộ gia đình, ghi tên chủ hộ là tôi. Thời điểm cấp sổ đỏ năm 2005, hộ khẩu gia đình chỉ gồm mẹ tôi, vợ chồng tôi và 2 con nhỏ. Anh trai tôi từ khi lập gia đình đã tách khẩu ra từ trước khi bố tôi mất năm 2002. Lúc đoàn kiểm tra đến nhà, tôi có đưa tên mẹ tôi ra để làm sổ đỏ thì họ gạch tên mẹ tôi và lấy tên tôi làm chủ hộ, cả mẹ và vợ tôi đều không có ý kiến gì về việc này. Tuy nhiên, anh trai tôi hiện đang làm hồ sơ khởi kiện ra tòa, đòi chia phần mảnh đất mà tôi đứng tên chủ hộ trên sổ đỏ, với lý do đất của bố mẹ nên anh cũng có phần. Anh trai tôi làm như vậy có được phép hay không"?

Anh em kiện nhau ra tòa vì tranh giành nhà đất có sổ đỏ ghi tên hộ gia đình. Ảnh minh họa: Internet

Thắc mắc của anh Đông được Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) giải đáp như sau:

Khoản 29 Điều 3 Luật Đất đai 2013 và Khoản 5 Điều 6 Thông tư 33/2017 của Bộ TN&MT quy định rõ: Tại thời điểm nhận chuyển quyền sử dụng đất hoặc được Nhà nước giao/cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất mà những người đang sống chung trong hộ gia đình (có quan hệ hôn nhân/huyết thống/nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình) có quyền sử dụng đất chung thì sổ đỏ được cấp cho hộ gia đình, và những người đó được ghi tên trên giấy chứng nhận. Cụ thể:

- Thời điểm xác định hộ gia đình có bao nhiêu thành viên có chung quyền sử dụng đất: Thời điểm Nhà nước giao/cho thuê đất và công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất. 

- Căn cứ xác định những người có chung quyền sử dụng đất: Dựa vào thông tin được ghi trong hồ sơ xin cấp sổ đỏ. 

Như vậy, tất cả những người có tên trong hồ sơ xin cấp sổ đỏ không phân biệt đã thành niên hay chưa và vợ hoặc chồng của những người đó (đã đăng ký kết hôn hợp pháp tại thời điểm cấp giấy chứng nhận cho hộ) đều có chung quyền sử dụng đất. 

Căn cứ những quy định trên, bạn cần xem xét lại hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của gia đình mình xem có tên của người anh trai hay không. Nếu không có tên thì anh trai bạn sẽ không có quyền sử dụng đất chung, đồng nghĩa với việc không có căn cứ khởi kiện đòi chia quyền sử dụng đất đã cấp cho hộ gia đình bạn.

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn (Luật TGS) tư vấn về vụ việc tranh chấp đất của gia đình anh Đông (Yên Bái).

Tuy nhiên, do bạn không nói rõ về nguồn gốc sử dụng đất nên anh trai bạn vẫn có thể có căn cứ khởi kiện để đòi chia quyền sử dụng đất. Giả sử, nếu anh trai có những bằng chứng chứng minh thửa đất này thuộc về bố mẹ bạn và năm 2002 bố bạn chết không để lại di chúc thì việc cấp sổ đỏ cho hộ gia đình đứng tên bạn có thể trái với quy định của pháp luật. Lý do vì không xem xét đến việc thừa kế theo pháp luật của người anh trai đối với thửa đất theo quy định tại Điều 650 và Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015. 

Khi đó, anh trai bạn vẫn có quyền khởi kiện yêu cầu chia quyền sử dụng đất đối với ½ thửa đất thuộc quyền sử dụng đất của bố bạn theo quy định tại Điều 186 Bộ luật tố tụng dân sự 2015: “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp khởi kiện vụ án (sau đây gọi chung là người khởi kiện) tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình”.

Trường hợp việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình đứng tên bạn là đúng với quy định của pháp luật, nhưng anh trai của bạn có đóng góp tài sản hoặc có góp công sức vào thửa đất này, và cung cấp được bằng chứng chứng minh về việc đóng góp đó, thì anh trai bạn vẫn có quyền yêu cầu bạn thanh toán giá trị phần đóng góp vào khối tài sản chung (theo Điều 219 BLDS 2015). 

Ngoài những vấn đề liên quan đến sổ đỏ, quyền sở hữu nhà đất, nếu bạn đọc có bất cứ thắc mắc nào về pháp lý bất động sản, Luật Đất đai có thể gửi câu hỏi về địa chỉ email [email protected] để được tư vấn và giải đáp.

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn (Luật TGS)

>> Hướng dẫn thủ tục đổi tên sổ đỏ từ hộ gia đình sang cá nhân mới nhất
>> Làm sổ đỏ năm 2020 phải nộp những khoản phí gì, thủ tục ra sao?